31/5/19

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΠΑΡΟΔΙΚΩΝ ΦΩΤΕΙΝΩΝ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ (TLEs) -- GREEK TEAM OF RESEARCH AND OBSERVATION OF TRANSIENT LUMINOUS EVENTS (TLEs)

Τελευταία ανανέωση / Last update: 15.09.2024

Για πρώτη φορά στη χώρα μας, ένα ακόμη αρχείο καταγραφών σπάνιων γεγονότων όπως τα TLEs (από το "Transient Luminous Events που στα Ελληνικά αποδίδεται ως "Παροδικά Φωτεινά Συμβάντα" και αποτελεί μια "οικογένεια" ηλεκτρικών εκκενώσεων στη μέση και ανώτερη ατμόσφαιρα). Μέχρι στιγμής, από την Ελληνική ομάδα έχουν καταγραφεί red sprites, GhOSTs, halos, secondary jets, ELVES αλλά και pixies.

Τι είναι τα red sprites και τα TLEs γενικότερα και πως μπορούμε να τα φωτογραφίσουμε; Δείτε σε αυτόν εδώ το σύνδεσμο φωτογραφίες από την ομάδα μας και λεπτομέρειες για αυτά τα φαινόμενα.

Η συγκεκριμένη ομάδα αποτελεί το Ελληνικό τμήμα της παγκόσμιας ομάδας παρατηρητών παροδικών φωτεινών συμβάντων της μέσης και ανώτερης ατμόσφαιρας. Η ομάδα αυτή, είναι από τις μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού σε αυτόν τον πλανήτη, που καταγράφουν τέτοια φαινόμενα και φυσικά πρωτοπορεί για τα Ελληνικά δεδομένα, ενώ παράλληλα προσφέρει πολύτιμες καταγραφές και δεδομένα στην επιστημονική κοινότητα, ώστε να κατανοηθούν αυτά τα σχετικά άγνωστα φυσικά φαινόμενα, όντας σε ένα από τα "hotspots" του πλανήτη για αυτά τα φαινόμενα. 

Οι καταγραφές γίνονται με δικό μας κόστος, χρόνο και μέσα, χωρίς την παραμικρή (οικονομική ή άλλη) στήριξη από οποιονδήποτε φορέα, ως σήμερα. Κάτι λογικό, αφού ζούμε στην Ελλάδα.

Τα 4 ιδρυτικά μέλη της ελληνικής ομάδας TLEs, τα οποία κυνηγούν συστηματικά ως σήμερα (και) αυτά τα φαινόμενα, είναι οι: Δημήτρης Σαγιάκος (Αττική), Θανάσης Παπαθανασίου (Αττική), Χρήστος Ντουντουλάκης (Αττική), Παναγιώτης Τσούρας (Βοιωτία), ενώ υπάρχουν και άλλοι "κυνηγοί" που έχουν συνεισφέρει στη σύνταξη του ελληνικού αρχείου, όπως βλέπετε παρακάτω. 

Επίσης ενεργοί ως αρκετά ενεργοί στο συγκεκριμένο "κυνήγι", είναι ο Αναστάσιος Παλαμίδας (Βοιωτία), και ο  Γιάννης Μάνεσης (Αττική και Ζάκυνθος).

Καταγραφές έχουν κάνει και οι: Μανώλης Θράβαλος (Meteographer), Στέλιος Φουρτουλάκης, Ανδριάνα Μπαλτουμά (η 1η γυναίκα στη χώρα μας), Κωνσταντίνος Εμμανουηλίδης, Βασίλης Μπαρμπίνης, Βασίλης Πηλιχός, Αντώνης Λυράς, Νίκος Πασχάλης, Ιωάννης Κέδρος, Βαγγέλης Καϊκας, και Κωνσταντίνος Κουτσογιάννης.

Υπάρχουν και άλλοι που το παρακολουθούν και το κυνηγούν το φαινόμενο και μάλλον σύντομα θα μπουν σε αυτή τη λίστα και με περισσότερες δικές τους καταγραφές!

Επίσης, αξίζει να ρίξετε μια ματιά και στην Κυπριακή ομάδα, όπως για παράδειγμα τον Γιώργο Παρασκευαΐδη και τον Χρήστο Μπέλεση, και είμαι σίγουρος ότι θα υπάρξουν/υπάρχουν και άλλοι!

==========================================================

ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ το πρώτο βιβλίο στην Ελλάδα (και όχι μόνο), για ΟΛΑ τα παροδικά φωτεινά συμβάντα! Σε ένα βιβλίο 156 σελίδων, ο αναγνώστης θα μάθει τα πάντα για τη δημιουργία των καταιγίδων και τον ρόλο τους στη δημιουργία των παροδικών φωτεινών συμβάντων. Το βιβλίο απευθύνεται ΣΕ ΟΛΟΥΣ! Περιέχει αρκετά διαφωτιστικά σχήματα και στο τέλος του υπάρχουν φωτογραφικά ντοκουμέντα από την Ελλάδα και το εξωτερικό! 

Μάθετε περισσότερα εδώ!

Αποκτήστε το με ένα μήνυμα στη σελίδα μας

ή εναλλακτικά, αποκτήστε το από τις εκδόσεις "Οσελότος", εδώ!

==========================================================

Ένα μικρό εκπαιδευτικό βίντεο 18 λεπτών με όλα όσα θα θέλατε να μάθετε για τις ηλεκτρικές εκκενώσεις της ανώτερης ατμόσφαιρας (δηλαδή τα red sprites και τα άλλα TLEs). Εκτός πολλών άλλων, περιέχει καταγραφές από την Ελλάδα αλλά και διάφορες πληροφορίες με σχήματα και παραδείγματα για το πώς να τα δείτε και να τα καταγράψετε. Απευθύνεται κυρίως προς το ελληνικό ευρύ κοινό.

==========================================================

Πως ξεκίνησε αυτό στη χώρα μας; Στις αρχές της δεκαετίας του 2010 και με αφορμή τόσο το κυνήγι καταιγίδων, την αγάπη για γνώση αλλά και τη συγγραφή της τριλογίας «Τα φυσικά φαινόμενα», ο φυσικός Χρήστος Ντουντουλάκης άρχισε να ερευνά και να διαβάζει περισσότερα πράγματα για τα red sprites και τα blue jets. Ανεξάρτητα από αυτόν, ο Δημήτρης Σαγιάκος επίσης εμπλεκόμενος στο κυνήγι καταιγίδων αλλά έχοντας και εκείνος αγάπη για γνώση, ερευνούσε περισσότερα σχετικά με αυτά τα φαινόμενα. Οπότε και οι δυο, ανήκοντας στην ίδια ομάδα, άρχισαν να συζητούν για το πως θα μπορούσαν να συλλάβουν αυτά τα φαινόμενα, κυρίως μετά και την κυκλοφορία φωτογραφιών τέτοιων φαινομένων από το εξωτερικό (κυρίως στις ΗΠΑ). 

Τελικά, σε ένα κυνήγι καταιγίδων στις 20-21.09.2015, ο Δημήτρης Σαγιάκος συνέλαβε για 1η φορά στην Ελλάδα (όντας στη Δ.Αττική και φωτογραφίζοντας μια καταιγίδα δυτικά του), red sprites (βλέπε και φωτογραφία εδώ). 

Από εκεί και μετά, η ομάδα οργάνωσε εξορμήσεις, πολλές φορές με αποκλειστικό στόχο τα red sprites και τα TLEs γενικότερα, και πολλά από αυτά στέφθηκαν από επιτυχία. Στη συνέχεια, υπήρξαν έρευνες και συζητήσεις μεταξύ όλης της ομάδας, σχετικά με το πως θα μπορούσαν να συλληφθούν καλύτερα και συστηματικότερα αυτά τα φαινόμενα. 

Σε αυτό, βοήθησε πολύ την ομάδα με τις έρευνες και τις πολύτιμες τεχνικές γνώσεις του, ο Θανάσης Παπαθανασίου. Πολύτιμες τεχνικές γνώσεις και πολλά πολύτιμα δεδομένα, έχει προσφέρει στην ομάδα και ο Παναγιώτης Τσούρας

Οι πρώτες φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης από αυτά τα φαινόμενα, καταγράφηκαν στις 23.09.2020, από τον Χρήστο Ντουντουλάκη σε μια από τις δοκιμές με αναβαθμισμένο εξοπλισμό. Στην συνέχεια, σε δυο διαδοχικές γραμμές λαίλαπας στις 12-13.10.2020 και 15-16.10.2020, η ομάδα μας, καταγράφει πολλές εκατοντάδες TLEs, διαλύοντας οριστικά και συντριπτικά κάθε "καχυποψία" από μη-σχετικούς με το αντικείμενο.

-----------------------------------------------------------------------

Σημαντικές χρονικές στιγμές για την ελληνική ομάδα καταγραφής red sprites και TLEs.

1) 21.09.2015 - Ο Δημήτρης Σαγιάκος συλλαμβάνει φωτογραφικά το 1ο red sprite για την Ελλάδα.

2) 17.04.2017 - Το 1ο "κυνήγι" αποκλειστικά για red sprites, είναι επιτυχές.

3) 23.09.2020 - Ο Χρήστος Ντουντουλάκης καταγράφει τις  πρώτες εικόνες υψηλής ανάλυσης του φαινομένου και είναι η 1η φορά με πολλαπλές (άνω των 13) καταγραφές. Επίσης, καταγράφεται  δευτερεύον TLE και συγκεκριμένα secondary jet (δευτερεύων πίδακας), για 1η φορά στη χώρα μας από τον Χρήστο Ντουντουλάκη και τον Δημήτρη Σαγιάκο.

4) 12.10.2020 - Η Ανδριάνα Μπαλτουμά γίνεται η 1η γυναίκα στην Ελλάδα (και όχι μόνο), που καταγράφει red sprites.

5) 15.10.2020 - Ο Χρήστος Ντουντουλάκης από την Αττική και ο Παναγιώτης Τσούρας από τη Βοιωτία, καταγράφουν GhOST events για 1η φορά στη χώρα μας

6) 15.10.2020 - O Παναγιώτης Τσούρας από τη Βοιωτία, καταγράφει Halo για 1η φορά στη χώρα μας.

7) 11.02.2021 - O Παναγιώτης Τσούρας από τη Βοιωτία, καταγράφει ELVES για 1η φορά στη χώρα μας.

8) 23.08.2023 - Δημοσιεύονται τα συμπεράσματα διετούς συστηματικής καταγραφής TLEs της ομάδας μας, στο επιστημονικό περιοδικό "Environmental Sciences Proceedings".

9) 25-29.09.2023 - Η ομάδα μας συμμετείχε στο 16ο Διεθνές Συνέδριο Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας στην Αθήνα (COMECAP 2023) όπου και παρουσιάσε τα συμπεράσματα της ανωτέρω έρευνάς της.

10) 10-11.09.2024 - Ο Χρήστος Ντουντουλάκης και ο Δημήτρης Σαγιάκος καταγράφουν pixies για 1η φορά στη χώρα μας.

-----------------------------------------------------------------------

Συνεντεύξεις και παρουσίαση της ομάδας μας.

01.11.2020: Συνέντευξη στη LIFO.

09.11.2020: Παρουσίαση στην ΕΡΤ και την εκπομπή "Από τις 6".

20.11.2020: Παρουσίαση στην εκπομπή "Φυσικά", του Ανιχνεύσεις WebTV.

18.12.2020: Αφιέρωμα στο περιοδικό ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ.

28.04.2021: Συνέντευξη στο Ποντίκι

08.01.2023: Αφιέρωμα στην Καθημερινή.

-----------------------------------------------------------------------


24/5/19

Καταγραφή «οικογενειών» red sprites

Ομάδα ερασιτεχνών μετεωρολόγων αποτελούμενη από τους Δημήτρη Σαγιάκο, Αντώνη Λυρά, Ανδριάννα Μπαλτουμά, Στέλιο Φουρτουλάκη και Χρήστο Ντουντουλάκη, κατέγραψε red sprites πάνω από ιδιαίτερα ενεργητική καταιγίδα που μαινόταν στην Μακεδονία και συγκεκριμένα στην ανατολική Χαλκιδική.

Μια «οικογένεια» από 2 red sprites (EXIF: Canon 5Dmk4, Sigma Art 14 mm, f/2.8, iso 5k, 10'', ώρα 0049 EEST -Ελλάδας, θερινή-)


και με έμφαση στο φαινόμενο


και άλλη μία με «οικογένεια» 4 red sprites (EXIF: Canon 5Dmk4, Sigma Art 14 mm, f/2.8, iso 5k, 10'', ώρα 0053 EEST -Ελλάδας, θερινή-)


και με έμφαση στο φαινόμενο


Σύμφωνα με την ώρα καταγραφής και το αρχείο του blitzortung, η θέση των κεραυνών πάνω από τους οποίους καταγράφηκαν τα συγκεκριμένα φαινόμενα, φαίνεται στον ακόλουθο χάρτη.


Πληροφορίες για τα red sprites μπορείτε να βρείτε σε αυτόν εδώ τον σύνδεσμο.

Η φωτορύπανση των γύρω περιοχών έπαιξε τον ρόλο της εδώ, παρόλο που δεν υπήρχε φεγγάρι στον ουρανό εκείνη την ώρα.

Πιο πριν, υπήρξαν καταιγίδες και πιο κοντά σε εμάς, προς Θεσσαλία και κοντά στη Λαμία - Β. Στερεά. Μία σύνθεση κάποιων κεραυνοφωτογραφιών από αυτές ακολουθεί από τον Χρήστο Ντουντουλάκη


και τον Δημήτρη Σαγιάκο (πηγή φωτογραφίας Flickr)



--------------------------------------------------------

18/5/19

Μαγιάτικη αστάθεια


===========================================================

Κλασική Μαγιάτικη μεσημεριανή αστάθεια, εκδηλώθηκε στις 17/5 με τα δυο παγκόσμια μοντέλα να βλέπουν με ακρίβεια την διαταραχή. Η αποκομμένη ψυχρή λίμνη, υπό διάλυση, πέρασε νοτιότερα της Αττικής, όπως φαίνεται και στον χάρτη των 500 hPa, γύρω στο μεσημέρι

Πηγή Χάρτη: WeatherOnline

με αποτέλεσμα την επιφανειακή τραφ που βρίσκεται την κατάλληλη ώρα (12Ζ) πάνω από τα ανατολικά ηπειρωτικά της χώρας και την Αττική. Τα στοιχεία, συνολικά, υποδείκνυαν πιθανότητα καταιγίδων πέριξ και εντός λεκανοπεδίου, με μέγιστη πιθανότητα μεταξύ 12-16 το μεσημέρι, όπως και συνέβη τελικά.

Πηγή Χάρτη: Met Office

Γύρω στις 13-1330 οι αναπτύξεις πέριξ του λεκανοπεδίου άρχισαν να φουντώνουν και να επεκτείνονται γρήγορα και στο εσωτερικό. Οι πρώτοι κεραυνοί στα πέριξ έκαναν την εμφάνιση τους, ενώ και ο Υμηττός σήκωνε εντυπωσιακό TCu. Ο άνεμος στην επιφάνεια ήταν γενικά νότιος ασθενής στο κέντρο.


Τα νέφη πήραν πρασινωπή όψη, σηματοδοτώντας το χαλάζι που θα επακολουθούσε. Η καταιγίδα δεν άργησε να εκδηλωθεί με χαλαζόπτωση και χαλαζόστρωση (κυρίως στο δυτικό λεκανοπέδιο όπως θα δείτε παρακάτω), ενώ 2 funnel (νεφοστρόβιλοι) έκαναν την εμφάνιση τους με εντυπωσιακή περιστροφή, ανοδικά και συμπύκνωση. Ο δεύτερος κώνος μάλιστα ήταν αρκετά χοντρός, όπως βλέπετε. Και οι δυο προς τα βόρεια του λεκανοπεδίου. Η διάτμηση ήταν εμφανής καθ'ύψος, επομένως στροβιλισμοί δεν μπορούσαν να αποκλειστούν.


Microburst και μεγάλες ραγδαιότητες βορειοδυτικό και δυτικό λεκανοπέδιο


"Τείχος" κατακόρυφης ανάπτυξης ανατολικά


Όμορφα σκηνικά με εντυπωσιακές αναπτύξεις, καθώς η πολυκυτταρική καταιγίδα πλησιάζει προς το τέλος της


Και mammatus (δείτε και την εντυπωσιακή φωτογραφία του Αλ. Φιλιππόπουλου παρακάτω, από το Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών)


Καθώς το αμόνι από μια καταιγίδα προς τα βορειοδυτικά μας, αργότερα, έφτασε πάνω μας, εμφανίστηκαν ατμ. οπτικά φαινόμενα, όπως παρήλια, άλως και περιζενιθιακό τόξο.



===========================================================

Πολλοί φίλοι, τράβηξαν αρκετά όμορφες φωτογραφίες και εντυπωσιακά πλάνα, εντός και εκτός Αθηνών. Εδώ παρουσιάζονται κάποιες, καθαρά ενδεικτικά, ωστόσο όλοι τους έχουν πολύ περισσότερο και εντυπωσιακό υλικό! Για περισσότερα, πατήστε το σύνδεσμο στο όνομα τους! (Αναμένεται και άλλο υλικό).

Αλέξανδρος Φιλιππόπουλος - mammatus ΑΙΑ 17/5


Στέλιος Φουρτουλάκης - Meteoclub - Αθήνα 17/5 και funnel cloud δεξιά


Φωτογραφία από Γιάννη Λέσση μέσω Meteoclub - Χαλάζι Ίλιον 17/5, 3-4 εκ.


Φωτογραφία από Frank Kotsos μέσω Meteoclub - χαλαζόστρωση, Πετρούπολη 17/5


Φωτογραφία από Dimitris Dimitris μέσω Meteoclub - Χαλαζόστρωση Ίλιον 17/5


Φωτογραφία από Κατερίνα Παπαδημητροπούλου μέσω Severe Weather Greece - Χαλαζόστρωση, Καματερό 17/5


Ανδριάνα Μπαλτουμά - Παλλήνη 17/5


Χρήστος Παπασούλης - Χαιδάρι 17/5



Θωμάς Μπεντούλης - Παρήλια, Αθήνα 17/5


Μιχαήλ Καρδαμάκης - Αθήνα 17/5


Βασίλης Ζαφ. Κουρτάκης - Καταιγίδα και χαλαζόστρωση, Χαιδάρι 17/5


Δημήτρης Καραγιάννης - Η χαρακτηριστική «πρασινίλα» πριν την χαλαζόπτωση - Αθήνα 17/5


Τάσος Παλαμίδας - Βοιωτία 17/5



===========================================================

1/5/19

Απρίλιος 2019


Από τους πιο υετοφόρους των τελευταίων ετών τουλάχιστον και ο δεύτερος πιο καταιγιδοφόρος, με εξαίρεση εκείνον του 2014, ήταν αυτός ο Απρίλιος. Μια γεύση μπορεί να πάρει κάποιος σε αυτό το άρθρο. Επίσης, ιδιαίτερα σκονισμένος με 11 ημέρες σκόνης (το 1/3 του μήνα!)

Προχωράμε στα συνοπτικά στοιχεία.

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ


ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ


ΓΡΑΦΗΜΑΤΑ