Καταγραφή νυχτερινών φωτεινών νεφών (NLCs) για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

 ======================================================

Σε μια νύχτα όπου η ομάδα κυνήγησε red sprites αλλά και εντυπωσιακές καταγραφές από τις (αναμενόμενες) ισχυρές καταιγίδες στο κεντρικό και βόρειο Αιγαίο, μας περίμενε και ένα δώρο! Η ιστορική, πρώτη, καταγραφή (με φωτογραφίες και βίντεο) νυχτερινών φωτεινών νεφών (NLCs ή Noctilucent Clouds) στην Ελλάδα και μία από τις σπανιότερες σε τόσο χαμηλά γεωγραφικά πλάτη. Η καταγραφή έγινε στην ανατολική Αττική (γ. πλάτος 38 μοιρών). Το βίντεο, σε γρήγορη κίνηση, σε ανάλυση 4Κ, δεν αφήνει αμφιβολίες: 

  

και

Σε αυτά τα βίντεο, φαίνεται τόσο η διαφορετική κίνηση των νεφών αυτών σε σχέση με τα «κανονικά» σκουρόχρωμα νέφη που βρίσκονται πιο μπροστά, όσο και το εντελώς διαφορετικό χρώμα τους (ανοιχτό γαλάζιο).

Παραθέτω και ένα ενδεικτικό στιγμιότυπο. 

 

Την ιστορική αυτή καταγραφή, είχα τη χαρά να την μοιραστώ με τον πολύ καλό φίλο και συνάδελφο Δημήτρη Σαγιάκο ο οποίος έχει επίσης καταγράψει το γεγονός:

Τι είναι όμως τα NLCs;

 

Τα νυχτερινά φωτεινά νέφη ή νυχαυγή νέφη (Noctilucent Clouds), εμφανίζονται πολύ ψηλότερα στην ατμόσφαιρα σε σχέση με τα «συνηθισμένα» νέφη που όλοι γνωρίζουμε. Ενώ τα τελευταία σχηματίζονται στην τροπόσφαιρα και φτάνουν, το πολύ, μέχρι το ύψος των 15 km, ενδεικτικά, τα νυχτερινά φωτεινά νέφη σχηματίζονται στη μεσόσφαιρα, σε ύψος περίπου 80 km.

Συνήθως είναι ορατά σε σχετικά μεγάλα γεωγραφικά πλάτη (μεταξύ 50 και 65-70 μοιρών), το καλοκαίρι και ιδιαίτερα 2-3 βδομάδες πριν και μετά το θερινό ηλιοστάσιο, μετά τη δύση του Ηλίου ή πριν την ανατολή του. Φωτίζονται από αυτόν, ενώ αυτός βρίσκεται κάτω από τον ορίζοντα και αποκτούν ένα γαλάζιο/μπλε χρώμα, λόγω της απορρόφησης του ερυθρού μέρους του φάσματος του ηλιακού φωτός από το όζον της στρατόσφαιρας.

Χρειάζονται ιδιαίτερα χαμηλές θερμοκρασίες για να σχηματιστούν (από -120 βαθμούς Κελσίου και χαμηλότερα, ώστε να ευνοείται η δημιουργία μικροσκοπικών παγοκρυστάλλων). Αυτές τις θερμοκρασίες, σε εκείνο το ύψος, τις παρατηρούμε αυτήν την περίοδο του έτους (θερινό ηλιοστάσιο). Φυσικά, θα πρέπει να υφίστανται υδρατμοί (προερχόμενοι από χαμηλότερα ατμοσφαιρικά στρώματα ενδεχομένως με την ανυψωτική βοήθεια ατμοσφαιρικών βαρυτικών κυμάτων ή από αντιδράσεις υδροξυλίου με μεθάνιο) και πυρήνες συμπύκνωσης (π.χ. σκόνη από μετέωρα ή από ηφαίστεια).

Οι πρώτες μαρτυρίες για τη θέαση αυτών των νεφών, το 1885, συνδέονται με τη μεγάλη έκρηξη του ηφαιστείου Krakatoa, στην Ινδονησία. Η έκρηξη μετέφερε και προς τη μεσόσφαιρα, ικανές ποσότητες υδρατμών και σωματιδίων που μπορούσαν να δράσουν ως πυρήνες συμπύκνωσης, εντείνοντας έτσι την παρουσία των νυχτερινών φωτεινών νεφών.

Τις τελευταίες δεκαετίες, αυτά τα νέφη έχουν όλο και πιο εντυπωσιακές εμφανίσεις, ενώ παρατηρούνται πιο συχνά και σε χαμηλότερα γεωγραφικά πλάτη. Το 2019 παρατηρήθηκε έξαρσή τους σε μεγάλο μέρος της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης. Ο Δημήτρης Σαγιάκος τα είχε φωτογραφήσει τότε στο Βερολίνο.

Έρευνες και προσομοιώσεις έχουν δείξει πως, η ανθρώπινη δραστηριότητα, τους τελευταίους 2 αιώνες, έχει μεταφέρει αρκετό μεθάνιο στη μεσόσφαιρα, το οποίο ευθύνεται για τον διπλασιασμό της ποσότητας του πάγου εκεί, μέσω χημικών αντιδράσεων. Οι παγοκρύσταλλοι αυτοί, αποτελούν αυτά τα ιδιόμορφα νυχτερινά νέφη που, τώρα πλέον, βλέπουμε όλο και πιο συχνά.

Όμως, πέρα από τα NLCs καταγράψαμε και 5 red sprite events από τις ισχυρές καταιγίδες στο βόρειο Αιγαίο. Παραθέτω δυο χαρακτηριστικά στιγμιότυπα.

Δείτε το αφιέρωμα της LIFO για την πρώτη καταγραφή νυχτερινών φωτεινών νεφών στη χώρα μας.

Τα ξημερώματα, μας πλησίασε (στη μεριά της Εύβοιας) μια ισχυρή καταιγίδα, χαρίζοντας εντυπωσιακό θέαμα με αρκετούς bolt from the blue και cloud-to-air κεραυνούς.