ΑΝΑΛΥΣΗ ΡΑΔΙΟΒΟΛΗΣΕΩΝ & ΔΕΙΚΤΩΝ ΙΣΧΥΡΩΝ ΚΑΤΑΙΓΙΔΩΝ ΑΘΗΝΩΝ 1973 – 2017

Σε αυτό το αρχείο, έχει συγκεντρωθεί ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα από τις ραδιοβολήσεις που έγιναν σε μέρες με καταιγίδες στην Αθήνα και το CAPE ξεπερνούσε τα 1000 J/kg (ήτοι 1 kJ/kg).

Ο αναγνώστης ας έχει υπόψη του, ότι το CAPE είναι ένας σημαντικός δείκτης όσο αφορά τη πρόγνωση των καταιγίδων αλλά και της έντασης τους, αλλά σε καμία περίπτωση ο μόνος. Εδώ γίνεται μία ανάλυση που βασίζεται σε συγκεκριμένους δείκτες, ενώ εξετάζεται και η χρονική τους εξέλιξη.

Να σημειωθεί ότι ο server στον οποίο έτρεχε η σελίδα με το script που έκανε επανυπολογισμό των διαφόρων δεικτών από τις ραδιοβολήσεις, δυστυχώς έπεσε πριν προλάβουν να συγκεντρωθούν όλες οι ραδιοβολήσεις από το 1993 και μετά. Παρόλα αυτά, είχα προλάβει και είχα σώσει ένα τμήμα αυτών χάρη σε παλαιότερη έρευνα. Έτσι, τα συμπεράσματα που παρουσιάζονται εδώ, δεν αναμένεται να άλλαζαν σημαντικά σε κάθε περίπτωση. Επίσης, δυστυχώς υπάρχουν και άκρως ενδιαφέρουσες μέρες που, για κάποιο λόγο, δεν έχει γίνει ραδιοβόληση ή αν έχει γίνει, δεν έχει ολοκληρωθεί με αποτέλεσμα να λείπουν πολλοί δείκτες.


1) ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΕΙΚΤΩΝ

Ακολουθεί ο συγκεντρωτικός πίνακας με όλα τα διαθέσιμα στοιχεία όλων των διαθέσιμων καταιγίδων με CAPE > 1 kJ/kg (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων). Στα δεξιά, υπάρχουν και οι καιρικές συνθήκες που έδωσε η Ελευσίνα και το Ελληνικό σε κάθε περίπτωση. Το κενό τετραγωνάκι σημαίνει ότι δεν υπάρχουν στοιχεία, ενώ το Χ σημαίνει ότι ο σταθμός δεν έδωσε κάτι.

ΑΚΡΟΤΑΤΕΣ ΤΙΜΕΣ

Από τα διαθέσιμα στοιχεία, αξίζει να σημειωθούν κάποιες ακρότατες τιμές.

α) Υψηλότερο CAPE: 3723 J/kg στις 24.08.1992
β) Εντονότερο LI: –10.5 ℃ στις 21.09.1987
γ) Υψηλότερο TTI: 61 ℃ στις 26.06.1975
δ) Υψηλότερος Mod. Thompson Index: 64.6 ℃ στις 26.06.1975
ε) Μεγαλύτερο ύψος ανωμεταφοράς: 11.9 km τη 01.08.1987
στ) Μεγαλύτερο EHI: 8.66 στις 11.10.2015
ζ) Μεγαλύτερο SRH 0-3 km: 677.5 m^2/s^2 στις 11.10.2015
η) Μεγαλύτερο hail parameter: 4.4 cm στις 09.11.2016
θ) Μεγαλύτερο Sign. Tornado parameter: 0.20 τη 01.11.1974


2) ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ CAPE

Μια γρήγορη ανάγνωση της τάσης (διακεκομμένη γραμμή) δείχνει πως οι ισχυρές καταιγίδες φαίνεται πως γίνονται ισχυρότερες στο πέρασμα του χρόνου.

3) TTI, Mod. Thompson index, LI

Κάτι ανάλογο προκύπτει και από τη τάση του Lifted Index (μπλε γραμμή), ο οποίος, κατά μέσο όρο, οδεύει προς το –6. Ο μέσος όρος ΤΤΙ είναι γύρω στο 48 για τις ισχυρότερες καταιγίδες, και ο αντίστοιχος για τον δείκτη Thompson γύρω στο 38 (σε βαθμούς Κελσίου και οι τρεις δείκτες).

4) Energy Helicity Index (EHI)

Ο δείκτης αυτός, πρακτικά είναι το γινόμενο του CAPE με το SRH (διαιρεμένο με έναν μεγάλο αριθμό, ώστε να κυμαίνεται σε μονοψήφια νούμερα γενικά). Μετά βίας θα ξεπεράσει το 2. Π.χ. για να φτάσει το 1, θα χρειαστεί CAPE > 1000 και SRH > 100 σε γενικές γραμμές. Εδώ βλέπουμε τη διαχρονική του τάση στο δείγμα μας.

5) Ύψος ανωμεταφοράς

Αποτελεί ένα μέτρο του ύψους του καταιγιδοφόρου νέφους. Οι μέγιστες τιμές που έχουν παρατηρηθεί, είναι κοντά στα 12 km. Εδώ βλέπουμε τη διαχρονική του τάση στο δείγμα μας.

6) Υετίσιμο ύδωρ

Πρακτικά, είναι το ύψος βροχόπτωσης (σε mm) που θα έδινε η κατακόρυφη στήλη της ατμόσφαιρας στην οποία έγινε η μέτρηση, αν όλο το νερό που περιείχε κατακρημνιζόταν ως βροχή. Γενικά, έχει τη τάση να αυξάνεται με την αύξηση της θερμοκρασίας (παγκοσμίως, αλλά και στο δείγμα μας).

7) Κατεύθυνση και ταχύτητα (σε κόμβους) ισχυρών καταιγίδων

Σε πολύ γενικές γραμμές, η κατεύθυνση της καταιγίδας ορίζεται από τη κατεύθυνση του ανέμου στο επίπεδο των 700 hPa, αλλά δεν είναι απόλυτος κανόνας για διάφορους λόγους. Στο παρακάτω γράφημα, βλέπουμε ότι η προτιμητέα κατεύθυνση των ισχυρότερων καταιγίδων είναι από ΝΔ ως ΒΔ (προσοχή, αυτό ΔΕΝ είναι ο επιφανειακός άνεμος), ενώ κατά μέσο όρο, τις μεγαλύτερες ταχύτητες κίνησης σημειώνουν οι καταιγίδες που κινούνται από ΝΔ-Δ κατεύθυνση (25.1 κόμβοι).

Να σημειωθεί επίσης και η παντελής απουσία (τουλάχιστον στο δείγμα μας) ισχυρών καταιγίδων με κίνηση από ΝΑ-Ν, δηλαδή με Storm Direction 135 ως 180 μοίρες!

8) Κατανομή και κατεύθυνση (Storm Direction) ισχυρών καταιγίδων ανά μήνα

Οι ισχυρότερες καταιγίδες, όσο αφορά τους δείκτες αστάθειας στο δείγμα μας, στην Αθήνα, σημειώνονται από Μάιο ως και Οκτώβριο, ενώ ο Νοέμβριος αποτελεί μεταβατικό μήνα (στον οποίο επίσης σημειώνονται ισχυρότατες καταιγίδες, στις οποίες υπάρχει και συνοπτική/μετωπική «υποβοήθηση»). Ο Ιανουάριος δεν έχει ούτε μία καταιγίδα (στο διαθέσιμο δείγμα μας τουλάχιστον), με CAPE > 1 kJ/kg, κάτι λογικό.

Η γραμμή υποδεικνύει τη μέση κατεύθυνση των καταιγίδων ανά μήνα σε μοίρες (θυμίζουμε: 0 μοίρες Β, 90 μοίρες Α, 180 μοίρες Ν, 270 μοίρες Δ). Παρατηρήστε ότι από τον Μάιο μέχρι τον Αύγουστο, σταδιακά η κίνηση των ισχυρών καταιγίδων στρέφεται από ΝΝΔ σε ΔΒΔ, για να «επιστρέψει» σε ΝΔ-Δ κατεύθυνση το Φθινόπωρο.

9) Συνδυαστικό διάγραμμα, κατεύθυνσης & ταχύτητας καταιγίδας με τον ΕΗΙ

Είναι ένας τρόπος να απεικονιστεί η προτιμητέα κατεύθυνση για τις ισχυρότερες (EHI είναι, όπως προαναφέρθηκε, ο συνδυασμός CAPE & SRH) ή/και ταχύτερα κινούμενες καταιγίδες. Σε αυτό, παρατηρούμε ότι οι «επίμαχες» κατευθύνσεις καταιγίδων (Storm Direction, μπλε γραμμή) είναι ανάμεσα στις 180 και 260 μοίρες περίπου (3ο τεταρτημόριο, δηλαδή από Ν-ΝΝΔ ως Δ-ΔΝΔ). Ιστορικά στο δείγμα μας, καταιγίδες που προέρχονταν από αυτές τις κατευθύνσεις, σημείωσαν και τους υψηλότερους δείκτες αστάθειας συνδυαστικά (κόκκινη γραμμή), ενώ γενικά ήταν και ταχύτερες (πράσινη γραμμή).

10) Σίφωνες και δείκτης STP (Significant Tornado Parameter)

Ο συγκεκριμένος δείκτης ορίζεται όπως φαίνεται σε αυτό τον σύνδεσμο. Δύσκολα θα είναι μη-μηδενικός.

Από τις πιο πρόσφατες φορές που ήταν μη-μηδενικός και είχαμε σίφωνες, ήταν στις 09.11.2016 (απόπειρα σίφωνα και εντός λεκανοπεδίου, όπως και υδροσίφωνες αλλά και σίφωνας ξηράς στην ανατολική Αττική όπου συνέχισε τη πορεία της η καταιγίδα).

Από τις 23 καταγεγραμμένες περιπτώσεις του συγκεκριμένου δείγματος, με μη-μηδενικό STP, προτιμητέα κατεύθυνση καταιγίδας με πιθανότητα για σίφωνα, είναι οι 233 μοίρες, ήτοι από ΝΔ, κάτι που έρχεται βεβαίως σε συμφωνία με πριν (απλά στη συγκεκριμένη περίπτωση εστιάσαμε μόνο στις περιπτώσεις με μη-μηδενικό STP).



===========================================================
Χρήση (αναδημοσίευση τμήματος ή ολόκληρου, αντιγραφή, κ.λπ.) του αρχείου/άρθρου αυτού, μπορεί να γίνεται με ενεργό link που θα οδηγεί εδώ, ενώ θα πρέπει να αναφέρεται ρητά ο δημιουργός του αρχείου (Χρήστος Ντουντουλάκης).
===========================================================
**********************************************************************************