Αν ανήκετε σε αυτούς που θεωρούν ότι το χιόνι τον Μάρτιο είναι σπάνιο στην Αθήνα, τότε καλό θα είναι να γνωρίζετε ότι με βάση τα δεδομένα των τελευταίων 170 ετών για το λεκανοπέδιο, το χιόνι μας επισκέπτεται πολύ συχνότερα από όσο θεωρείτε.
-------------------------------------------
Πριν ξεκινήσουμε, να δώσουμε δυο συνδέσμους προς τις πηγές του άρθρου:
Οι εικόνες από την Πεντέλη, είναι από το ΕΑΑ.
Οι εικόνες από τις εφημερίδες, προέρχονται από το αρχείο της Βουλής.
-------------------------------------------
Καταρχάς, ο Μάρτιος του 2022 οπότε και χιόνισε 6 ημέρες στο λεκανοπέδιο ενώ το έστρωσε, έστω και μερικώς, 2 φορές.
Μετά, πάμε στον Μάρτιο του 2021, οπότε και χιόνισε καταμεσήμερο στις 25/3.
.jpg)
.jpg)
Επίσης, θα θυμάστε τον τριήμερο χιονιά του Μαρτίου 2011,
οπότε είχαμε χιονόστρωση σε όλο σχεδόν το λεκανοπέδιο, ως τη
θάλασσα. Πιο πίσω, πάμε στον Μάρτιο του 2003 οπότε είχαμε
χιονοπτώσεις και μερικές χιονοστρώσεις στις 23-24/3.
Ημέρες χιονόπτωσης είχαν και οι Μάρτιοι το 2000, το 1998, το 1996, το 1995, το
1993, φυσικά το εντυπωσιακό 1992 με χιονοστρώσεις ακόμη και τον Μάρτιο,
επίσης το ιστορικό 1987 όπου χιόνισε σχεδόν όλες τις ημέρες από τις 4 ως και τις 17/3/1987, το 1983 και το 1982. Ακολουθούν κάποια ενδεικτικά άρθρα και πρωτοσέλιδα από εφημερίδες.
"Αυγή", 10-14.03.1987.
Όσο
πάμε πιο πίσω στο χρόνο θα βρίσκουμε ολοένα και σημαντικότερες αλλά και
συχνότερες χιονοστρώσεις για τον μήνα Μάρτιο. Κάποια έτη ενδεικτικά,
1977, 1973, 1972, 1971, 1968, 1963, 1957, 1956, 1955, 1953, 1949, 1948, 1944, 1943,
1942, 1939, 1938, 1935, 1933, 1932, 1931.
"Εμπρός", Μάρτιος 1953.
"Βραδυνή", 05.03.1943.
"Ακρόπολις", 05.03.1939.
Φυσικά, το εντυπωσιακό 1931 όπου τις τελευταίες μέρες
του Μαρτίου έπεσαν 20-50 εκ. χιόνι στο κέντρο και κεντρικές περιοχές του
λεκανοπεδίου και πάνω από 1 μέτρο στα βορειότερα προάστια.
Το ασύλληπτο 1929 όπου χιόνιζε σχεδόν όλο το χειμώνα, 1928, 1926, 1924, 1923, 1921, 1920, 1919, 1918,
1913, 1910, 1907, 1904, 1902, 1900.
"Εστία", 03.03.1907.
"Εμπρός", 15.03.1902.
Πριν το 1900,
οι χιονιάδες τύπου "Μαρτίου 87" όπως τους ξέρουν οι σημερινές γενιές,
δηλαδή χιονιάδες τον Μάρτη που κρατούσαν αρκετές μέρες και είχαν αρκετές
ή/και σημαντικές χιονοστρώσεις στο κέντρο/κεντρικές περιοχές του
λεκανοπεδίου, ήταν συχνό φαινόμενο. Αν και η έρευνα και επαλήθευση που κάνω δεν
έχει ολοκληρωθεί ακόμη, μπορούν να αναφερθούν με σιγουριά κάποιοι ιστορικοί
Μάρτιοι από τότε, όπως εκείνος του 1880 (με το ΕΑΑ να καταγράφει στο Θησείο, στις 15.03.1880 θερμοκρασία -6.9 βαθμών Κελσίου που αποτελεί και τη χαμηλότερη για την Αθήνα τον μήνα αυτόν), του 1875, ενώ ιδιαίτερη μνεία
αξίζει και εκείνος του 1874 οπότε και χιόνιζε σχεδόν όλο το μήνα, με ελάχιστη θερμοκρασία -5.7 Κελσίου στις 08.03.1874 στο Θησείο (ΕΑΑ) σε έναν
χειμώνα που είχε πάνω από 30 ημέρες χιονόπτωσης συνολικά στο κεντρικό λεκανοπέδιο.
Στο ενδιάμεσο οι περισσότερες χρονιές είχαν Μάρτιους "ήρεμους" για τα
τότε δεδομένα και περίπου παρόμοιους με αυτόν του 2022.
Να προστεθεί ότι, οι οψιμότερες χιονοπτώσεις στην ιστορία της
Αθήνας και του κεντρικού λεκανοπεδίου, τα τελευταία 170 έτη, είναι τον
Απρίλιο και όσοι έχουν ασχοληθεί επισταμένα με τη χιονο-ιστορία της
περιοχής, γνωρίζουν ότι πριν το 1900 χιόνιζε τον Απρίλιο περίπου όπως χιονίζει τώρα τον Μάρτιο (κάποια ενδεικτικά παραδείγματα, 1896, 1892, 1882, 1870, 1864, με την έρευνα να συνεχίζεται).
Ένας βοηθητικός
παράγοντας για χιονοπτώσεις τόσο αργά (κυρίως στο β' μισό του Μαρτίου
και τον Απρίλιο), και με σχετικά ανεβασμένες θερμοκρασίες στο οριακό
στρώμα, είναι τα χαμηλά σημεία δρόσου και τα ισχυρότερα φαινόμενα
(εντονότερα ψυχρά καθοδικά ρεύματα) που είναι συνυφασμένα με το πέρασμα
στην Άνοιξη. Ένα τέτοιο παράδειγμα είχαμε στις 25/3/2021,
όπου από την ηλιοφάνεια και τους 8-10 βαθμούς κατά τόπους, ένα έντονο
πέρασμα ήταν αρκετό για να ρίξει τη θερμοκρασία σε λίγα λεπτά στους 3-4
βαθμούς στις 12 το μεσημέρι και να χιονίζει στο κέντρο της Αθήνας με
-5.5 στα 850 hPa και 40% σχετική υγρασία. Βέβαια, η θερμοκρασία στα 500 hPa, ήταν αρκετά βοηθητική στους -29.1 στη ραδιοβόληση 12Ζ εκείνης της ημέρας.
Η
θερμοκρασία στα 850 hPa, φυσικά, δεν είναι το παν για την πρόγνωση
χιονόπτωσης σε μια περιοχή και αυτό δεν ισχύει μόνο τον Μάρτιο. Απλά τον
Μάρτιο, παράγοντες όπως η χαμηλή σχετική υγρασία και η ένταση των
φαινομένων, τείνουν να υποεκτιμούνται.
Τέλος, με τα δεδομένα που έχουν συγκεντρωθεί αυτή τη στιγμή από το 1870 ως και το 2024 για τις χιονοπτώσεις του Μαρτίου, η συχνότητα χιονόπτωσης αυτόν τον μήνα έχει μειωθεί κατά 70% περίπου σε σχέση με 150 έτη πριν, εφαρμόζοντας απλή γραμμική προσέγγιση στα δεδομένα του αριθμού χιονοπτώσεων ανά Μάρτιο. Και αυτό ενώ λείπουν ακόμη αρκετές μέρες χιονόπτωσης στα δεδομένα προ του 1900.
