Αυτό το υπερκύτταρο (supercell) είχε προβλεφθεί. Όλα τα μοντέλα συμφωνούσαν στην εντυπωσιακή διάτμηση του ανέμου καθ'ύψος, το μεσημέρι της Παρασκευής 26/11. Πράγματι, η ραδιοβόληση του Ελληνικού στις 12Ζ, έδειξε διάτμηση στο στρώμα 0-3 km κοντά στα 700-900 m^2/s^2.
Μία προμετωπική trough θα έφτανε στις 14 το μεσημέρι πάνω από την Αθήνα. Η αριστερή έξοδος του αεροχειμάρρου βρισκόταν πάνω από την Αττικο-Βοιωτία εκείνη την ώρα.
Αν και δεν έχουμε εικόνες από το ραντάρ του ΕΑΑ (υπό συντήρηση!), αλλά ούτε και της ΕΜΥ (φαινόταν εκτός λειτουργίας στη σελίδα της, αλλά ελπίζω να υπάρχουν εικόνες για αυτήν την καιρική κατάσταση)......, έχουμε τους χάρτες θερμοκρασίας νεφών από τη σελίδα Meteologix για τις ώρες 1345-1415 EET.
Ακολουθούν κάποιες επιλεγμένες φωτογραφίες από την καταιγίδα.
Μετά την καταιγίδα, υπέροχα pileus μαζί με ουράνιο τόξο και ένα αεροπλάνο που αποφεύγει το σύμπλεγμα καταιγίδων.
Αλλά και ένα έντονο παρήλιο πάνω σε contrail.
Εδώ ένα μονόλεπτο βίντεο από το υπερκύτταρο:
Και εδώ το βίντεο του Στράτου Αυγερινού όπως έβλεπε το υπερκύτταρο από Θρακομακεδόνες. Ήταν σε εξαιρετική θέση για να καταγράψει τον στροβιλισμό! Επίσης, πολύ χαλάζι έπεσε στα ΒΔ τμήματα του λεκανοπεδίου τουλάχιστον.
Θα είναι ο κομήτης Leonard (C/2021 A1) ένας κομήτης που θα θυμόμαστε για το 2021; Ο κομήτης αυτός ανακαλύφθηκε από τον αστρονόμο G. Leonard στις αρχές του 2021 από το αστεροσκοπείο της Αριζόνας στις ΗΠΑ. Το περιήλιό του, ήτοι το πλησιέστερο στον Ήλιο σημείο της τροχιάς του, αναμένεται στις 3/1/2022, όμως εμείς θα έχουμε την ευκαιρία να τον παρατηρήσουμε μέσα στον Δεκέμβριο. Αν και οι προβλέψεις για το φαινόμενο μέγεθος ενός κομήτη, είναι πάντα παρακινδυνευμένες, ο συγκεκριμένος, με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, αναμένεται να είναι ορατός και με γυμνό μάτι (περίπου όπως ο NEOWISE πέρυσι το καλοκαίρι, στην καλύτερη των περιπτώσεων), με φαινόμενο μέγεθος από +3.5 ως και +0.5 (όσο μικρότερο τόσο πιο φωτεινός, με τον NEOWISE, για σύγκριση, να φτάνει στο +0.5 με +1 πέρυσι). Λάβετε υπόψη ωστόσο, ότι η σύγκριση με τον NEOWISE αφορά μόνο το φαινόμενο μέγεθος, ώστε να υπάρχει ένα σημείο αναφοράς.
Το τελικό φαινόμενο μέγεθος εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως η γωνία ανάμεσα στη Γη, τον κομήτη και τον Ήλιο (γωνία φάσης). Για τον Leonard θα είναι αρκετά μεγάλη (160 μοίρες στις 14/12), κάτι ευνοϊκό για την εμπρόσθια σκέδαση του ηλιακού φωτός από το υλικό του κομήτη προς τον γήινο παρατηρητή.
Επίσης, στις 7-8/12, καθώς η Γη περνά από το επίπεδο της τροχιάς του κομήτη, ενδεχομένως να είναι ορατή και μια αντί-ουρά. Δηλαδή μια ουρά που φαίνεται να εκτείνεται στην αντίθετη πλευρά από εκείνη που βρίσκονται οι "κανονικές" ουρές (η ουρά σκόνης και η ουρά ιόντων δηλαδή, βλέπε αντίστοιχα αυτές τις δυο "κανονικές" ουρές του NEOWISE, με την ιώδη να είναι εκείνη των ιόντων, εδώ: https://flic.kr/p/2josQCq).
Αυτή η "αντί-ουρά" (anti-tail) δημιουργείται από υλικό που έχει εκτοξευτεί από τον κομήτη νωρίτερα και καθυστερεί, έπεται του κομήτη, ευρισκόμενο πάνω στην τροχιά του βεβαίως. Όταν η Γη περάσει από το επίπεδο τροχιάς του κομήτη, τότε αυτή η αντί-ουρά μπορεί να γίνει ευκολότερα ορατή (με κιάλια ή τηλεσκόπιο).
Πότε θα μπορούμε να τον δούμε; Στο πρώτο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου, λίγη ώρα πριν την ανατολή του Ηλίου, χαμηλά στον ανατολικό ορίζοντα. Όσο πιο κοντά στις 10/12, τόσο πιο χαμηλά και τόσο πλησιέστερα (χρονικά) στην ανατολή του Ηλίου θα τον δείτε. Το φεγγάρι δεν θα αποτελέσει εμπόδιο καθώς η φάση της νέας Σελήνης είναι στις 4/12. Δοκιμάστε όλες εκείνες τις μέρες, αλλά εστιάστε από τις 7/12 και μετά. Ως τότε, εφόσον πάνε όλα καλά, και φυσικά εφόσον το επιτρέψει και ο καιρός, θα είναι σχετικά εύκολο να τον διακρίνετε. Όσο μικρότερη είναι η φωτορύπανση από το σημείο που θα επιλέξετε να τον δείτε, τόσο το καλύτερο. (Πάντως, αν ο Leonard φτάσει σε φωτεινότητα τον NEOWISE, τότε θα είναι, έστω και με δυσκολία, ορατός και μέσα από τις πόλεις. Π.χ. ο NEOWISE μέσα από την Αθήνα, λίγο πριν το ξημέρωμα, στις 12/7/2020: https://flic.kr/p/2jmS4ry)
Στη συνέχεια, από τις 14-16/12 και μετά, θα είναι ορατός μετά τη δύση του Ηλίου, χαμηλά στο νοτιοδυτικό ορίζοντα, κοντά στη λαμπρή Αφροδίτη που θα δύει επίσης εκείνη την ώρα. Ωστόσο θα αρχίσει να χάνει πλέον, σταδιακά, μέρα με τη μέρα, σε φωτεινότητα.
Επομένως, από το πρώτο δεκαήμερο του Δεκέμβρη και ως τις 12-13/12, τον ψάχνουμε στον ανατολικό ορίζοντα μισή με 2 ώρες πριν την ανατολή του Ηλίου και μετά τις 14-15/12, τον ψάχνουμε στον νοτιοδυτικό ορίζοντα, χαμηλά, μετά τη δύση του Ηλίου.
Παρατηρήσεις και προβλεπόμενη καμπύλη φ.μεγέθους (ανανεώνεται διαρκώς με βάση τις καθημερινές παρατηρήσεις) για τον κομήτη Leonard: http://astro.vanbuitenen.nl/comet/2021A1
Μετά από ένα μακρύ, άνομβρο, αρκετά θερμό διάστημα, χωρίς καιρικό ενδιαφέρον για το μεγαλύτερο τμήμα της χώρας μας, ο Οκτώβρης δήλωσε παρών με αλλεπάλληλα κύματα διαταραχών από τις 6/10 αρχικά στη δυτική Ελλάδα και στη συνέχεια και στην υπόλοιπη χώρα μέχρι και τις 16/10. Μέσα σε 10 μέρες, έγιναν πάρα πολλές καταγραφές, τόσο σε καταιγίδες, κεραυνούς, υετό (αλλά και σε TLEs από την ομάδα μας, τόσο στο Ιόνιο, όσο και στο Αιγαίο).
Οι υψηλές πιέσεις (κόκκινο χρώμα) στη δυτική Ευρώπη, δημιουργούσαν ένα ευνοϊκό σκηνικό για την συνεχόμενη κάθοδο διαταραχών (πράσινο χρώμα στην περιοχή μας), στην Ιταλία και στα δυτικά της χώρας μας.
Το αποτέλεσμα αυτών των διαταραχών ήταν οι ισχυρές βροχές και καταιγίδες με αποκορύφωμα την Πέμπτη 14/10 και την Παρασκευή 15/10. Ακολουθούν οι χάρτες επιφανειακών πιέσεων για αυτές τις δυο μέρες συγκεκριμένα, όπου φαίνεται το βαρομετρικό χαμηλό στα νοτιοδυτικά της χώρας μας (Πέμπτη), κινούμενο βορειότερα σταδιακά την Παρασκευή.
Ακολουθεί ο χάρτης στο ισοβαρικό επίπεδο των 500 hPa, όπου φαίνεται η διαταραχή που έδωσε την εντυπωσιακή καταιγίδα (μία από τις πολλές των ημερών), την Παρασκευή 15/10 το μεσημέρι. Παρατηρήστε την αιχμή της trough που διασχίζει (και) την περιοχή της Αττικής από ΝΔ προς ΒΑ, συνοδευόμενη από ψυχρότερες αέριες μάζες σε αυτό το επίπεδο. Μια κλασική πολλά υποσχόμενη περίπτωση.
Επίσης για την ίδια περίπτωση, δείτε τον άξονα Α. Πελοποννήσου, Δ. Αττικής, να βρίσκεται στην αριστερή έξοδο του αεροχειμάρρου προς το μεσημέρι της 15/10, την ώρα που εκδηλώθηκε η ισχυρή καταιγίδα (πιθανό υπερκύτταρο επίσης) στο λεκανοπέδιο.
Διαδοχικές μετωπικές επιφάνειες από δυτικά προς ανατολικά, επηρέασαν τη χώρα αυτές τις μέρες. Τα προγνωστικά τεφιγράμματα για την Αθήνα για 10, 11 (Ραδιοβόληση CAPE/LI: 2400/-7.6), 14, 15/10 (Ραδιοβόληση CAPE/LI: 1100/-5.7) "δείχνουν" καταιγίδες, ενώ αξιοσημείωτη είναι η κορεσμένη ατμόσφαιρα στις 14/10 σχεδόν μέχρι την τροπόπαυση, με την καμπύλη του σημείου δρόσου και της θερμοκρασίας "κολλημένες".
Όσο για το βράδυ της 13ης Οκτωβρίου, είχαμε την καταγραφή ενός υπερκυττάρου (πιθανότατα non-tornadic, αν και υπήρξε funnel που έχει καταγραφεί σε βίντεο, μαζί με την περιστροφή ολόκληρου του κυττάρου), πρώτα στην περιοχή της Ελευσίνας, και στη συνέχεια, καθώς αυτό απέκλινε προς τα δεξιά, εντός του λεκανοπεδίου. Μάλιστα, το υπερκύτταρο αυτό έρχεται ακριβώς 1 χρόνο μετά τον σίφωνα ξηράς στο Νέο Ηράκλειο. Αν και το προγνωστικό τεφίγραμμα όπως και η ραδιοβόληση του μεσημεριού της ίδιας μέρας, δεν προμήνυαν αυτό που ακολούθησε, ωστόσο παρατηρήστε τη δημιουργία ενός αβαθούς χαμηλού στην Αργολίδα εκείνη την ώρα
Τέλος, στο ακόλουθο βίντεο από τον Χρήστο Παπασούλη, φαίνεται ξεκάθαρα η δομή του υπερκυττάρου, πίσω από το Αιγάλεω, λίγο πριν μπει στο λεκανοπέδιο, με την περιστροφή και το funnel που καταγράφηκε και από άλλους παρατηρητές προς τον Πειραιά. (Επιλέξτε ταχύτητα 0.5 ή 0.25 από το γρανάζι κάτω δεξιά στο βίντεο, για να δείτε καλύτερα τα χαρακτηριστικά του).
Η κακοκαιρία αυτή, αφήνει σταθμούς της Αθήνας με storm total κοντά
στα 150-200 mm ή και παραπάνω σε κάποιες περιπτώσεις (π.χ. Δάφνη όπου
μόνο την Πέμπτη έπεσαν 170-190 mm τοπικά, όπως μετρήθηκαν σε δυο ιδιωτικούς σταθμούς στην περιοχή, ενώ ο αντίστοιχος του ΕΑΑ στη Δάφνη, σε άλλο σημείο, έγραψε 130 mm την ίδια μέρα). Η Κυψέλη (Δικαστήρια) κλείνει με storm
total των ημερών 14 και 15/10, 162 mm (121 και 41 αντίστοιχα).
Είναι
πλέον όλο και πιο συχνό το φαινόμενο, να υπάρχουν μακρές περίοδοι
ανομβρίας και στη συνέχεια να πέφτει μαζεμένο το νερό πολλών μηνών ή
ακόμη και του έτους σε λίγες ώρες.
Ακολουθεί ο χάρτης ημερήσιου υετού για την κύρια ημέρα της κακοκαιρίας που ήταν η Πέμπτη 14.10.2021. Ένας χάρτης που επιμελήθηκε ο Χρήστος Παπασούλης, συλλέγοντας δεδομένα από δίκτυο σταθμών του ΕΑΑ και ιδιωτικών.
Ακολουθεί το βόρειο τμήμα του Λεκανοπεδίου, σε έναν χάρτη που, επίσης, επιμελήθηκε ο Χρήστος Παπασούλης, με τα περισσότερα χιλιοστά (172) προς τη μεριά της Ν. Φιλαδέλφειας και της Μεταμόρφωσης (142).
Πάνω σε αυτούς τους χάρτες του Χρήστου, έβαλα κάποιες χοντρικές ισοϋέτιες
καμπύλες που, σε γενικές γραμμές, δίνουν την αίσθηση των υψών
βροχόπτωσης ανά περιοχή.
Ακολουθεί ένα
μίνι βίντεο 44'' από το φωτογενές Shelf cloud στις 11/10, και στο τέλος
στιγμιότυπα από 3 εντυπωσιακούς πολλαπλούς κεραυνούς, από την ίδια
καταιγίδα.
Εδώ, τα πράγματα ήταν επικίνδυνα καθώς οι ραγδαιότητες στο σημείο που ήμουν, ήταν αρκετές για να πλημμυρίσουν όλα πολύ γρήγορα, με τους κεραυνούς να πέφτουν επικίνδυνα κοντά για αρκετά λεπτά, ενώ ο σφοδρός άνεμος δημιουργούσε ένα πανδαιμόνιο. Μέσα σε αυτόν τον χαμό, προτίμησα να ψάξω για ασφαλές σημείο, οπότε δεν έχω πολλές φωτογραφίες. Η μόνη που επιλέγω από αυτήν την καταιγίδα στα ξημερώματα της Παρασκευής, είναι η ακόλουθη, καθώς, νομίζω πως απεικονίζει αυτό το πανδαιμόνιο αρκετά καλά. Νερά στον φακό, ένας κοντινός κεραυνός δεξιά και οι κινήσεις των δέντρων να έχουν γράψει από τον σφοδρό άνεμο. Πίσω, η Αθήνα εξαφανισμένη από τη βροχή.
Στη συνέχεια, και αφού ηρέμησαν τα πράγματα, ο βορειοανατολικός ορίζοντας έδινε ρεσιτάλ με τις λάμψεις και τους μακρινούς κεραυνούς από τις καταιγίδες που είχαν φύγει προς Εύβοια, να δεσπόζουν και να κάνουν τη νύχτα μέρα.
Το εντυπωσιακό σε αυτήν, πέρα από πολλά άλλα, ήταν και το πολύ έντονο και διάχυτο γαλαζοπράσινο χρώμα της, κάτι που, όπως έχουμε δει και παλαιότερα, υποδηλώνει την ύπαρξη χαλαζιού (και όντως είχαμε χαλαζόπτωση, τουλάχιστον στα δυτικά τμήματα του λεκανοπεδίου). Στην καταιγίδα αυτή υπήρχε και low level rotation τουλάχιστον, ενώ πιθανολογείται πως και αυτή ήταν υπερκύτταρο και λόγω της δομής της αλλά και της μορφής της στο radar του ΕΑΑ (βλέπε παραπάνω).
Και εδώ, καθώς φεύγει προς τα βορειοανατολικά...
Ακολουθεί ένα μικρό βίντεο από αυτήν την καταιγίδα, μαζί με κάποιους κεραυνούς στο τέλος του:
Προχωράμε σε φωτογραφίες φίλων από τις προαναφερθείσες διαταραχές. Όπως πάντα εδώ βλέπετε μόνο ένα πολύ
μικρό δείγμα της δουλειά τους. Ακολουθήστε το σύνδεσμο στο όνομά τους
για περισσότερα ή/και για να επικοινωνήσετε μαζί τους. (Αναμένεται και άλλο υλικό)
