Ιστορικός καύσωνας, αφήνει τεράστιες εκτάσεις καμένες πίσω του σε πολλές περιοχές της επικράτειας, με τις μεγαλύτερες καταστροφές στην Εύβοια, όπου το βόρειο κομμάτι του νησιού κάηκε σχεδόν ολοσχερώς.
==========================================================
Αυτό το άρθρο αποτελεί ένα μικρό αφιέρωμα για τον ιστορικό πολυήμερο καύσωνα του 2021. Είναι περισσότερο μετεωρολογικό και αφορά λιγότερο τις πυρκαγιές. Παρακάτω, εκτός των άλλων, θα βρείτε χάρτες με τις απόλυτα μέγιστες θερμοκρασίες κάθε ημέρα, τοπικά, από επίσημους σταθμούς του ΕΑΑ και της ΕΜΥ. Στις τιμές των χαρτών υπάρχει στρογγυλοποίηση στον πλησιέστερο ακέραιο (π.χ. το 43.6 γίνεται 44, ενώ το 43.4 γίνεται 43). Οι τιμές είναι ενδεικτικές και δεν αναγράφονται οι τιμές όλων των σταθμών μιας περιοχής.
Αν και υπάρχουν διάφοροι ορισμοί για τον καύσωνα, εδώ ακολουθήθηκε ένα απλό και γενικά "χαλαρό" κριτήριο. Να υπερβαίνει τους 37 βαθμούς η απόλυτα μέγιστη θερμοκρασία. Οι ελάχιστες, ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα, ήταν άνω των 25-26 βαθμών έτσι και αλλιώς. Με βάση αυτό το κριτήριο, ο καύσωνας αυτός ήταν 11ήμερος (υπερβαίνοντας σε διάρκεια εκείνον του 1987, τηρώντας το ίδιο "χαλαρό" κριτήριο) ήτοι από τις 27/7 ως και τις 6/8.
Εκτός από τη μεγάλη διάρκεια, το χαρακτηριστικό του καύσωνα του 2021 ήταν και η μεγάλη ένταση. Πολλές περιοχές είδαν τους σταθμούς τους να καταγράφουν απόλυτα μέγιστες άνω των 40 βαθμών για 8,9 ή και 10 συνεχείς μέρες!
Συνεχόμενα 44ρια, 45ρια και 46ρια σε Στερεά, Φθιώτιδα, Πελοπόννησο (Αρφαρά, Άργος, Σπάρτη, κ.α.).
Η Αθήνα (Ν.Φιλαδέλφεια, ΕΜΥ) έφτασε τους 45.3 βαθμούς σε αυτό το κύμα καύσωνα, μια τιμή που είναι η 5η μεγαλύτερη απόλυτα μέγιστη για το λεκανοπέδιο και την Αττική ως σήμερα. Οι ελάχιστες ήταν πάνω από τους 30-32 βαθμούς για αρκετές ημέρες. Αυτό (οι 45.3 βαθμοί στις 3/8/2021) αποτελεί και το νέο ρεκόρ απόλυτα μέγιστης θερμοκρασίας Αυγούστου για την Αθήνα πλέον.
Η Πάρνηθα (ΕΑΑ) στα 1230 m., έκανε νέο ρεκόρ σταθμού (από το 2009) και μάλιστα 2 φορές, φτάνοντας τους 33.6 βαθμούς στις 2 και 3/8/2021!
Η μεγαλύτερη θερμοκρασία στα 850 hPa, βάσει των ραδιοβολήσεων του Ελληνικού, ήταν 26.6 (12Ζ) και 26.7 (6Ζ) βαθμοί Κελσίου στις 3/8/2021, ενώ από τις ραδιοβολήσεις στην περιοχή της Θεσσαλονίκης αυτό το διάστημα, ήταν 26.4 βαθμοί Κελσίου.
==========================================================
Γραφήματα και στοιχεία σταθμών Αττικής, όπως και μια σύγκριση με τον καύσωνα του 1987 (από περιέργεια και όχι μόνο), ακολουθούν.
Πίνακας θερμοκρασιών διαφόρων σταθμών της Αττικής στην επιφάνεια και τιμές θερμοκρασίας στο ισοβαρικό επίπεδο των 850 hPa, από τις ραδιοβολήσεις 12Ζ στο Ελληνικό (με εξαίρεση την 21/7/1987 όπου δεν έγινε ραδιοβόληση και η τιμή μπήκε από χάρτη αρχείου), για τις 9 μέρες του καύσωνα του 1987 (20-28/7/1987) και τις 11 μέρες του καύσωνα του 2021 (27/7-6/8). Πηγές για Ελευσίνα και Ελληνικό 87, Ν.Φιλαδέλφεια 87, Θησείο 87, τιμές 2021 (πλην Κυψέλης) και ραδιοβολήσεις.
Γράφημα σύγκρισης θερμοκρασιών στα 850 hPa, καύσωνες 1987-2021.
Γράφημα σύγκρισης θερμοκρασιών επιφανείας στον σταθμό της Αθήνας / Ν.Φιλαδέλφειας (ΕΜΥ), καύσωνες 1987-2021.
Γράφημα σύγκρισης θερμοκρασιών επιφανείας στον σταθμό της Ελευσίνας (ΕΜΥ), καύσωνες 1987-2021.
Γράφημα σύγκρισης θερμοκρασιών επιφανείας στον σταθμό Ελληνικού (ΕΜΥ), καύσωνες 1987-2021.
Γράφημα θερμοκρασιών σταθμών επιφανείας Αττικής (ΕΜΥ), μαζί με τη θερμοκρασία στα 850 hPa για τον καύσωνα του 1987.
Γράφημα θερμοκρασιών σταθμών επιφανείας Αττικής (ΕΜΥ + ΙΜΣ Ν.Κυψέλης), μαζί με τη θερμοκρασία στα 850 hPa για τον καύσωνα του 2021.
Γράφημα θερμοκρασίας επιφάνειας για τον ΙΜΣ Νέας Κυψέλης στον καύσωνα του 2021.
Στα συγκριτικά γραφήματα παρατηρήστε ότι το χαρακτηριστικό του καύσωνα του 2021 είναι η παρατεταμένη διάρκεια και η διόλου ευκαταφρόνητη ένταση (υψηλές απόλυτα μέγιστες). Επίσης, όπως θα δείτε και στους χάρτες παρακάτω, αυτό συνέβη σε μεγάλο μέρος της χώρας, ακόμη και σε νησιωτικές περιοχές (πλην Κρήτης και Ρόδου όπου κατέγραψαν και 45ρια) που είδαν 40, 41, 42 βαθμούς.
Όσο αφορά τις φωτιές, οι δορυφορικές φωτογραφίες από τους δορυφόρους Sentinel 2 και 3 και την ανάλυση των δεδομένων, οι φωτιές του 2021 είναι οι μεγαλύτερες των τελευταίων 13 ετών τουλάχιστον. Πηγή: https://twitter.com/defis_eu και Copernicus Program.
Στην 1η φωτογραφία, φαίνονται οι καπνοί των πυρκαγιών στις 8/8/2021, 1125 ώρα Ελλάδος. Στη 2η φωτογραφία, με κόκκινο, επισημαίνεται η καμένη έκταση στην Αττική, ενώ στην 3η φωτογραφία φαίνονται οι ανεξέλεγκτες εστίες φωτιάς στην Εύβοια.
==========================================================
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ 27/7 - 7/8/2021
==========================================================
Η κατάσταση συνεχίζει να είναι άσχημη στα μέτωπα των πυρκαγιών σε Αττική, Εύβοια, Πελοπόννησο τουλάχιστον. Για 5η συνεχή μέρα συνεχίζεται η σταχτόπτωση και η σταχτόστρωση στο λεκανοπέδιο, ενώ τα παράθυρα πρέπει να παραμένουν κλειστά, καθώς η ποιότητα του αέρα είναι πολύ κακή. Χαρακτηριστική η εικόνα από την κάμερα του ΕΑΑ στην Πεντέλη, το μεσημέρι και κυρίως το απόγευμα από τους καπνούς της ανεξέλεγκτης φωτιάς, η οποία έχει καταστρέψει ολόκληρο το βόρειο κομμάτι της Εύβοιας.
Η τελευταία μέρα του καύσωνα με τα 40ρια να περιορίζονται σχεδόν αποκλειστικά στη νότια χώρα και την Κρήτη. Ραδιοβόληση 12Ζ Ελληνικού: +21.6 στα 850 hPa. Κοντά στους 39 οι μέγιστες στο λεκανοπέδιο. 11η και τελευταία ημέρα καύσωνα λοιπόν.
Και στην Αττική τα πράγματα ήταν πολύ άσχημα, κυρίως γύρω από την Πάρνηθα όπου υπήρχε το ανατολικό μέτωπο, το οποίο ήταν και το κύριο (δημιουργώντας και πάλι εντυπωσιακά pyrocumulus) και ένα στα νοτιοδυτικά της, πίσω από το βόρειο Ποικίλο.
==========================================================
05.08.2021
Πολλές περιοχές με 44ρια και 45ρια πάλι, ενώ ξανά πολλά νησιά με 40ρια. Τοπικά 42 και στην Αττική με τη θολούρα από τον καπνό να ενεργεί ως αραιή νέφωση και να μην αφήνει τη θερμοκρασία να ανέβει πιο πάνω. Η σταχτόπτωση συνεχίζεται ως το μεσημέρι. Ραδιοβόληση 12Ζ Ελληνικού: +26 στα 850 hPa. 10η μέρα καύσωνα. Μόλις ξεπεράσαμε το 1987 σε διάρκεια τουλάχιστον.
Ασθενής άνεμος, αλλά γύρω στις 1330 το μεσημέρι αναζωπυρώνεται η φωτιά στη Βαρυμπόμπη. Ο καπνός πάει κάθετα πάνω, ενώ δημιουργεί pyrocumulus πολύ γρήγορα. Η κατάσταση από την κάμερα Πεντέλης ΕΑΑ, στις ακόλουθες εικόνες.
Και από την κάμερα του Πειραιά (Meteoclub), αργότερα.
Το απόγευμα, ο δυτικός άνεμος έφερε τον καπνό από τις μεγάλες φωτιές της Πελοποννήσου στον δυτικό ορίζοντα της Αττικής, με αποτέλεσμα να συννεφιάσει τελείως μετά.
Το εντυπωσιακό pyrocumulus όπως φαινόταν από το κέντρο της Αθήνας, κοιτώντας βόρεια-βορειοανατολικά προς τη φωτιά, το απόγευμα.
Ο Γιώργος Μητρόπουλος
βρέθηκε κοντά στις Αφίδνες το απόγευμα και κατέγραψε με τον φωτογραφικό του φακό, τη μεγάλη πυρκαγιά. Μία χαρακτηριστική στιγμή ήταν και αυτός ο στρόβιλος φωτιάς (πυροστρόβιλος). Κάντε κλικ κάπου πάνω στην εικόνα για να μεταφερθείτε στην ανάρτηση.
Ο στρόβιλος αυτού του είδους δημιουργείται ως συνδυασμός της μεγάλης κάθετης θερμοβαθμίδας (μεγάλη διαφορά θερμοκρασίας ανάμεσα στο καιόμενο έδαφος και στον υπερκείμενο αέρα) και τοπικών μικροστροβιλισμών του αέρα που, μέσα σε αυτό το ασταθές περιβάλλον με τα ισχυρά ανοδικά ρεύματα, ενισχύονται μετατρεπόμενοι σε στροβίλους όπως αυτός.
Στο ακόλουθο διάγραμμα φαίνεται η ραδιοβόληση της 5/8 από το Ελληνικό.
Παρατηρήστε το LCL σε ύψος 3 km αλλά και το CIN (κόκκινο εμβαδόν), το οποίο εκτείνεται σε απαγορευτικό, για νεφοποίηση, βάθος στην τροπόσφαιρα. Η φωτιά, ωστόσο, δίνει την απαραίτητη ανοδική κίνηση στις αέριες μάζες, ώστε να ξεπεράσουν το LCL και να εκκινήσει νεφοποίηση (τα pyrocumulus που είδαμε παραπάνω).
Ως και τα μεσάνυχτα στις 5/8 προς 6/8, η εικόνα με τις φωτιές στην Εύβοια, την Πελοπόννησο και την Αττική, όπως φαινόταν από το FIRMS της ΝΑSA, το οποίο χρησιμοποιεί δορυφορικά δεδομένα, ήταν η ακόλουθη, με το κόκκινο να είναι οι πυρκαγιές των τελευταίων 6 ωρών, ενώ το πορτοκαλί και το κίτρινο αντιστοιχούν σε φωτιές που ανιχνεύτηκαν πιο πριν.
Στη βόρεια Εύβοια, η καταστροφή είναι τεράστια καθώς, όπως φαίνεται και στον παραπάνω χάρτη, η φωτιά ξεκίνησε από τη δυτική πλευρά και κατάφερε να βγει στην ανατολική, προς Αιγαίο, τα ξημερώματα της 6ης Αυγούστου. Θλιβερές σκηνές με ανθρώπους να πέφτουν στη θάλασσα για να σωθούν, στην Αγία Άννα, καθώς η πυρκαγιά φτάνει εκεί. Πηγή ακόλουθης φωτογραφίας: Προώθηση της Εύβοιας.
==========================================================
04.08.2021
Πιο "χαλαρή", αν μπορεί να το πει κάποιος αυτό, θερμοκρασιακά η ημέρα σήμερα, σε σχέση με εχτές. 45ρια πάλι τοπικά σε Πελοπόννησο (Αρφαρά, Σπάρτη) και στον κάμπο της Μεσσαράς στην Κρήτη. 43 στη Λίνδο (Ρόδος) και σε μεγάλο τμήμα της Στερεάς. Πολλά 40ριά πάλι σε νησιά (κάτι ασυνήθιστο). 41-42 οι μέγιστες τοπικά σε Αττική με τον καπνό από τις φωτιές της Βαρυμπόμπης και της Εύβοιας, να σκοτεινιάζει τα πάντα και να μην αφήνει τη θερμοκρασία να ανέβει αρκετά. Σταχτόπτωση και λεπτή σταχτόστρωση, από χτες, σε όλες τις επιφάνειες στο λεκανοπέδιο τουλάχιστον. Μεγάλες φωτιές σε Εύβοια, Ηλεία, αλλά και σε Μεσσηνία, Χαλκιδική, Κοζάνη. Ραδιοβόληση 12Ζ Ελληνικού: +24.8 στα 850 hPa.
Η κατάσταση από την κάμερα Πεντέλης ΕΑΑ, σήμερα το απόγευμα 4/8, με μείγμα από αρκετό καπνό από τις φωτιές αλλά και σκόνη.
Και ο χάρτης των απόλυτα μεγίστων θερμοκρασιών για τις 4/8.
==========================================================
Από τις πιο θερμές νύχτες στο λεκανοπέδιο, όπου ακόμη και ξημερώματα η θερμοκρασία τοπικά έφτανε και τους 35 βαθμούς! Ελάχιστη στον σταθμό της Κυψέλης 32.1 που αποτελεί και ρεκόρ 12ετίας τουλάχιστον. Ήδη από τις 10 με 11 το πρωί, η θερμοκρασία τόσο στο λεκανοπέδιο όσο και σε πολλές περιοχές της χώρας, ξεπέρασαν τους 40 βαθμούς. Στη 1 το μεσημέρι, η Αθήνα (Ν.Φιλαδέλφεια) μαζί με τις Αχαρνές και το Μενίδι καταγράφουν 45 βαθμούς. Μεγάλο τμήμα του λεκανοπεδίου ξεπερνά τους 43 ενώ πολλοί σταθμοί του ΕΑΑ είναι κοντά ή πάνω από 45 βαθμούς. Μέγαρα και Ελευσίνα (ΕΜΥ και ΕΑΑ) επίσης με 45 βαθμούς. Επίσης, η Πάρνηθα στα 1230 m, ισοφάρισε το χθεσινό ρεκόρ σταθμού με μέγιστη 33.6 βαθμούς και πάλι. Ραδιοβόληση 12Ζ Ελληνικού: +26.6 στα 850 hPa.
Κοντά ή πάνω από 46 βαθμούς καταγράφονται σε Μακρακώμη (όπως και χτες), Σπάρτη, Αρφαρά Μεσσηνίας, Άργος, Κρανίδι, Στυλίδα, ενώ παρόλο που ο σταθμός του ΕΑΑ στον Λαγκαδά κατέγραψε 47.1 στις 6 το απόγευμα, το ΕΑΑ δεν επικύρωσε τη συγκεκριμένη μέγιστη Τ για αυτόν τον σταθμό (πιθανότατα λόγω κάποιου προβλήματος;).
Δυστυχώς φωτιά ξεσπά στη Βαρυμπόμπη γύρω στις 2 το μεσημέρι. Εικόνες από κάμερα Πεντέλης ΕΑΑ. Μετά τις 5 φαίνεται να κατηφορίζει νοτιότερα και χειροτερεύει προς το βράδυ.
==========================================================
Μέγιστη στη Μακρακώμη με 46.3 βαθμούς και ΝΔ άνεμο επιφανείας. Σπάρτη και Λάρισα στους 45. Μεγάλο τμήμα της Στερεάς στους 44. Νέα Φιλαδέλφεια 42 (ΕΜΥ), Μάνδρα 42 (42.4), Φιλοθέη 44 (43.8), Αυλώνας 45 (44.6). Πολλά νησιά στους 40, Ρόδος 42, Μεσσαρά Κρήτης 43 τοπικά. Αττική με ΝΔ άνεμο επιφανείας ασθενή γενικά και κυρίως παραλιακά, άπνοια στο εσωτερικό του λεκανοπεδίου και στα βορειότερα τμήματα. Να σημειωθεί και η μέγιστη της Πάρνηθας στα 1230 m. με 33.6 βαθμούς που είναι ρεκόρ των τελευταίων ετών καθώς ούτε στο καλοκαίρι του 2017, ούτε σε εκείνο του 2012 (που ήταν τα πιο ζεστά και ακραία, την περίοδο που λειτουργούσε ο σταθμός), ξεπέρασε τους 33.5. Ραδιοβόληση 12Ζ Ελληνικού: +25.4 στα 850 hPa.
==========================================================
Λίγο πιο "ήρεμη" η κατάσταση σήμερα αν και πολλοί σταθμοί καταγράφουν πάνω από 40 βαθμούς σε όλη τη χώρα και κυρίως την κεντρική και νότια.
==========================================================
Το πρώτο 45ρι στα Αρφαρά Μεσσηνίας. 44 στη Μεσσαρά Ηρακλείου. Πολλά νησιά με 40ρια.
Γενικευμένα 43ρια σε μεγάλο τμήμα της ηπειρωτικής χώρας.
==========================================================
Εξασθένηση των ΒΑ ανέμων και άνοδος των μεγίστων θερμοκρασιών στην ανατολική ηπειρωτική χώρα, με παράλληλη μικρή πτώση στη δυτική.
==========================================================
Μέτριος ως ισχυρός ΒΑ άνεμος και οι μέγιστες περιορίζονται στη δυτική Ελλάδα για την ώρα, όπου ο άνεμος αυτός δρα ως καταβάτης.
==========================================================
Η πρώτη ημέρα με αρκετές περιοχές με απόλυτα μέγιστες θερμοκρασίες άνω του ορίου των 37 βαθμών, ενώ την εμφάνισή τους κάνουν και τα πρώτα 40ρια στη νότια Πελοπόννησο. 38 στην Αθήνα (Ν.Φιλαδέλφεια, ΕΜΥ)*, 37.9 στην Ελευσίνα, 38 στη Λάρισα.
Κάντε κλικ κάπου πάνω στην εικόνα για να μεταφερθείτε στην ανάρτηση.
==========================================================
----------------------------------------------------------------------
Η εκτίμηση που είχα αναρτήσει στις 26/7/2021 στο προφίλ στο facebook, ήταν η ακόλουθη: