Το κέντρο της Αθήνας όπως φαινόταν από τον Λυκαβηττό, την Τρίτη 16/2 το πρωί, χαμένο στα χιόνια.
---------------------------------------------------------------
Παρόλο που μετά τον μεγάλο (ή αν θέλετε «ιστορικό»*) χιονιά του 2008, μεσολάβησαν χιονιάδες με μερικές ή ολικές χιονοστρώσεις και στο κέντρο/κεντρικές περιοχές της Αθήνας ή ακόμη και ως τη θάλασσα (π.χ. Μάρτιος 2011, Φεβρουάριος 2015, Δεκέμβριος 2016, Ιανουάριος 2017, Ιανουάριος 2019), δεν υπήρξε ως φέτος εκείνος ο χιονιάς που θα χαρακτηριζόταν από μεγάλη ένταση και ταυτόχρονα μεγάλη διάρκεια, ώστε να φέρει ολική χιονόστρωση** με αρκετά εκατοστά τόσο στο κέντρο όσο και στο σύνολο σχεδόν του λεκανοπεδίου.
Ο χιονιάς 14-17/2/2021, εντάσσεται δικαιωματικά λοιπόν σε αυτούς που θα θυμόμαστε, στην περιοχή της Αττικής τουλάχιστον, καθώς τα είχε και τα δυο. Τα ποσοτικά χαρακτηριστικά αυτού του χιονιά ήταν σαφώς διαφορετικά από εκείνων που μεσολάβησαν από το 2008 ως σήμερα. Τα ύψη χιονόστρωσης (μετρημένα σε ευαίσθητες επιφάνειες, βλέπε και τέλος του άρθρου), έφτασαν τα 20-25 εκ. στο ιστορικό κέντρο, τα 25-40 εκ. σε κεντρικές περιοχές του Δ. Αθηναίων ανάλογα με το ύψος (π.χ. 25-30 εκ. για <150 m και 35-40 εκ. για ~200-300 m), ενώ προς τα βόρεια του λεκανοπεδίου και τα βορειότερα προάστια (βορειότερα της Κηφισιάς) ξεπέρασαν και το μισό μέτρο. Επίσης, συγκρίσεις με παλαιότερους χιονιάδες, μόνο πολύ χοντρικά μπορούν να γίνουν για πολλούς και ευνόητους λόγους. Κάθε μεγάλος χιονιάς έχει τα δικά του χαρακτηριστικά και έχουμε διαφορετικές αναμνήσεις και αίσθηση για τον καθένα από αυτούς. Παραθέτω, έτσι για την ιστορία, έναν χάρτη με τις περιοχές από όπου πέρασα και τις χιονοστρώσεις (πάντα σε ευαίσθητες επιφάνειες) που συνάντησα σε συνδυασμό με το εκάστοτε υψόμετρο (σε τετράγωνο).
Πριν προχωρήσουμε στις φωτογραφίες, κάποια στοιχεία και δεδομένα για αυτήν την Αρκτική αέρια μάζα που μας επηρέασε. Τυπικά, το αν κάποια ψυχρή αέρια μάζα θα χαρακτηριστεί "Αρκτική" ή "Πολική ηπειρωτική" (αν και πολλές φορές θα δείτε να χρησιμοποιούνται και οι δυο όροι), μπορεί κάποιος να το διακρίνει στον χάρτη που απεικονίζει την ισοδύναμη δυνητική θερμοκρασία υγρού βολβού στο ισοβαρικό επίπεδο των 850 hPa. Παρατηρήστε τον πυρήνα της αέριας μάζας (την εκτεταμένη μπλε περιοχή στα βόρεια, με ομοιόμορφη θερμοκρασία) που βρίσκεται κάτω από τους -12.
Ο αυλώνας (LWT) που μας επηρέασε, προερχόμενος από τα βορειοανατολικά, σε 2 φάσεις. Αρχικά με τη μεταφορά θετικού στροβιλισμού τη Δεύτερα το πρωί, και στη συνέχεια, την Τρίτη, μπήκαμε στην "ψυχρότερη" φάση στα 850 hPa με το Aegean Sea effect και τις συγκλίσεις.
Πηγή: https://www.meteociel.fr/.
Ο αυλώνας περνά πάνω από την Αττικο-Βοιωτία και την Εύβοια, το βράδυ της Δευτέρας, ενώ ψυχρότερες αέριες μάζες εισέρχονται από το βορειοανατολικό Αιγαίο στην περιοχή μας την Τρίτη το πρωί. Εν ολίγοις, πριν τον αυλώνα, η μεταφορά θετικού στροβιλισμού τη Δευτέρα το πρωί, στη συνέχεια ο αυλώνας με τη μέγιστη "υποστήριξη" το απόγευμα/βράδυ της ίδιας μέρας, και τέλος η έναρξη της σταδιακής αποχώρησης του αυλώνα και η είσοδος ψυχρών αερίων μαζών στα 850 hPa την Τρίτη το πρωί με τις συγκλίσεις ΒΑ και ΒΔ ανέμου στην περιοχή της Αττικής.
Πηγή: https://www.weatheronline.co.uk/.
Το προγνωστικό μετεώγραμμα, όπου διακρίνονται, εκτός των άλλων, το ελάχιστο πάχος στρώματος 1000-500 hPa, στα ~518 dam, τιμή με την οποία, με υετό, δύσκολα δεν χιονοστρώνει κεντρικές περιοχές του λεκανοπεδίου. Επίσης, διακρίνονται τα διαδοχικά χιονοκύματα της Τρίτης 16/2.
Πηγή: https://www.wetterzentrale.de/de/default.php.
Με βάση τα παραπάνω, η εκτίμηση που είχε δοθεί στο προφίλ μου στο facebook, στις 13/2 το βράδυ, ήταν:
Δεν θα σταθώ στα σωστά της εκτίμησης, αλλά στα λανθασμένα. Φυσικά οι χιονοστρώσεις ήταν εκτός, καθώς οι εκτιμήσεις, ορθά, ήταν μετρημένες από όλους μας. Αν και οι χιονοστρώσεις ήταν "κλειδωμένες", υπήρχε σημαντική αβεβαιότητα για οτιδήποτε παραπάνω και σε τέτοιες περιπτώσεις, καλό θα είναι να μην υποσχόμαστε πολλά, όπως και έπραξαν ορθά όλα τα μέλη της μετεωρολογικής κοινότητας. Επίσης, οι θερμοκρασίες της Τετάρτης το πρωί, δεν κατάφεραν να πέσουν αρκετά λόγω της συννεφιάς. Είχε εκτιμηθεί, βάσει προηγούμενης εμπειρίας, ότι θα υπάρξει ένα καλό τελευταίο χιονοκύμα και πως θα καθάριζε σχετικά γρήγορα ο καιρός (ξαστεριά), ώστε, με αυτό υπόψη, να σημειωθούν αυτές οι ελάχιστες όπως έχει συμβεί σε ανάλογα κύματα στο παρελθόν. Τελικά υπήρξε ένα ασθενικό χιονοκύμα τα ξημερώματα με τη συννεφιά να διατηρείται και το πρωί της Τετάρτης.
Η χαμηλότερη τιμή στα 850 hPa, ήταν -9.3 και την κατέγραψε η ραδιοβόληση της 18Ζ στις 16/2 η ΕΜΥ.
Πηγή: http://weather.uwyo.edu/upperair/sounding.html.
Επίσης, δείτε την απεικόνιση των δεδομένων της ραδιοβόλησης 06Ζ της 16/2, δηλαδή στις 8 το πρωί ώρα Ελλάδος της Τρίτης, την ώρα που εξελισσόταν το πρωινό μεγάλο χιονοκύμα της Τρίτης. Παρατηρήστε την αναστροφή στη στάθμη των 650 hPa και τον "εγκλωβισμό" της ψυχρής και εμπλουτισμένης με υγρασία, αέριας μάζας χαμηλά.
Πηγή: http://weather.uwyo.edu/upperair/sounding.html.
Παραθέτω και τους χάρτες των επιφανειακών πιέσεων για την Κυριακή το βράδυ με το χαμηλό στη Ρόδο, τη Δευτέρα το βράδυ, την Τρίτη το πρωί και την Τρίτη το απόγευμα κατά σειρά.
Πηγή: http://meteocentre.com/.
Επίσης παραθέτω και την καταγραφή ηλεκτρικών εκκενώσεων από τις χιονοκαταιγίδες που προσέγγισαν το λεκανοπέδιο από τα βόρεια, το βράδυ της Δευτέρας (από Γιώργο Μητρόπουλο και Χρήστο Παπασούλη).
-----------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------
Ξεκινάμε τη χιονοδιαδρομή μας. Ήδη από την Κυριακή 14/2 το βράδυ, το χιόνι έκανε την εμφάνισή του περιφερειακά στο λεκανοπέδιο αλλά και στις παρυφές του κέντρου. Στη 1 περίπου τη νύχτα προς ξημέρωμα Δευτέρας 15/2 ξεκίνησαν να πέφτουν νιφάδες και σε κεντρικές περιοχές. Οι ακόλουθες φωτογραφίες είναι από την περιοχή της Κυψέλης από τα χαμηλά (130-150 m) ως τα ψηλά (~300 m στον περιφερειακό). Ως το πρωί χιόνιζε έντονα κατά διαστήματα και ήδη υπήρχαν χιονοστρώσεις...
Στη συνέχεια υπήρχαν κάποιες εξάρσεις και κάποια διαλείμματα. Από το απόγευμα της Δευτέρας 15/2, υπήρξε υποτροπή με εντονότερες χιονοπτώσεις.
Και από νωρίς το βράδυ, μια νέα υποτροπή, συνοδευόμενη από πολύ έντονες χιονοπτώσεις, έντυσε στα λευκά και τους δρόμους σε λίγα λεπτά...
Παύση για λίγη ώρα...
Σε αυτή τη φάση εξελίσσεται ένα από τα πιο όμορφα και εντυπωσιακά σκηνικά του χιονιά αυτού. Χιονοκαταιγίδες εισέρχονται από τα βορειοανατολικά. Αστραπές και μπουμπουνητά προϊδεάζουν για το τι θα επακολουθήσει, ενώ αυτό το χαρακτηριστικό "τείχος" χιονονέφωσης συνοδευόμενο από τους βρυχηθμούς των μπουμπουνητών, εισβάλλει με ορέξεις λίγο πριν τα μεσάνυχτα της Δευτέρας...
Ένα τέταρτο αργότερα, το κύμα φτάνει με σφοδρότητα και στο κέντρο. Σφοδρές ριπές ρίχνουν ό,τι χιόνι υπήρχε στα δέντρα, ενώ στη συνέχεια ξεκινά νέα πυκνή χιονόπτωση. Από εδώ και μετά, βάζουμε πόντους...
Κάποιος είχε αφήσει ένα μικρό χιονάνθρωπο στο δρόμο...
Αυτός ο χιονάνθρωπος θα έπαιρνε πολύ, πάρα πολύ μπόι ακόμη...! Η νύχτα είχε μικροεξάρσεις, όμως στις 6-630 το πρωί της Τρίτης 16/2, άρχιζε το ΕΠΟΣ. Η χιονόπτωση είναι τόσο πυκνή που... όσοι περίμεναν στη στάση για να πάνε στις δουλειές τους, μετά από 10' το... ξανασκέφτονται. Μέχρι να βγω στην Ευελπίδων, ο δρόμος έχει καλυφθεί από χιόνι εντελώς.
Η νύχτα φεύγει, το πρωί έρχεται, τα φώτα σβήνουν, το χιόνι συνεχίζει ακάθεκτο...
0730 το πρωί, η κατάσταση στον περιφερειακό, στην Άνω Κυψέλη, πριν τα χιονοκύματα του πρωινού, ήταν η ακόλουθη...
Μετά από ένα ακόμη κύμα, γύρω στις 0820, η εικόνα ήταν αυτή...
Κατηφορίζοντας προς τα χαμηλά της Κυψέλης, ώρα 0900...
Πολλά σπασμένα κλαδιά ή και πεσμένα δέντρα... (συνολικά αναφέρθηκαν περί τα 1500 σπασμένα μεγάλα κλαδιά ή και δέντρα από καταμέτρηση σε ζημιές στο δίκτυο ηλεκτρισμού, επομένως ο συνολικός αριθμός θα είναι μεγαλύτερος)
Στιγμές χαράς για μικρούς και μεγάλους, στην πλατεία Πρωτομαγιάς...
Προς Πεδίον Άρεως, Γκύζη και οδεύοντας προς τον Λυκαβηττό...
Και ανεβαίνοντας τον Λυκαβηττό, το τοπίο έκοβε την ανάσα. Παγωμένα και λευκά όλα ενώ το χιόνι έπεφτε πολύ πυκνό κατά περιόδους. Η ανάβαση ήταν ζόρικη σε ορισμένα σημεία, ενώ η κορυφή (Αγ. Γεώργιος) που έχει παγωμένο χιόνι και μάρμαρο, έκανε το περπάτημα μια δύσκολη άσκηση. Όλα αυτά, στο κέντρο της Αθήνας, σε έναν λόφο με μέγιστο ύψος τα 270 m. Απολαύστε...
Η μόνη στιγμή που η Ακρόπολη και ο Παρθενώνας ήταν ορατοί από τον Λυκαβηττό. Μετά, όσο και αν περίμενα, χάθηκαν μέσα στην πυκνή χιονόπτωση που, πολλές φορές δεν σε άφηνε να δεις ούτε στα χαμηλά του Λυκαβηττού...
Και επιστροφή στην Κυψέλη, όπου έχουν καθαριστεί οι δρόμοι το μεσημέρι. Το χιόνι ωστόσο συνεχίζει να πέφτει ασταμάτητα...
-----------------------------------------------------------------------------
Προχωράμε σε φωτογραφίες φίλων. Όπως πάντα εδώ βλέπετε μόνο ένα πολύ μικρό δείγμα της δουλειά τους. Ακολουθήστε το σύνδεσμο στο όνομά τους για περισσότερα ή/και για να επικοινωνήσετε μαζί τους. (Το τμήμα αυτό θα ανανεώνεται διαρκώς...)
-----------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------
Ακόλουθες φωτογραφίες από τον Δημήτρη Σαγιάκο - Αθήνα
και βίντεο από τον Δημήτρη Σαγιάκο:
Ακόλουθες φωτογραφίες από Θανάση Παπαθανασίου - Πεντέλη
Ακόλουθες φωτογραφίες από Αλέξανδρο Φιλιππόπουλο - ΑΙΑ (Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών) και Αθήνα.
Ακόλουθες φωτογραφίες από Αντώνη Λυρά - Πειραιά
Και βίντεο από τον Αντώνη Λυρά...
Ακόλουθες φωτογραφίες από τον Γιώργο Τζεβελέκο - Πικέρμι
Ακόλουθες φωτογραφίες από Τάσο Παλαμίδα και Flickr - Βοιωτία.
Βίντεο από τη χιονόπτωση στη Λιβαδειά, στις 14/2, από τον Παναγιώτη Τσούρα.
Ακόλουθες φωτογραφίες από Φίλιππο Κολποδίνο - Μενίδι
Ακόλουθες φωτογραφίες από Γιώργο Μητρόπουλο - Πειραιάς
Ακόλουθες φωτογραφίες από τον Θάνο Σταματόπουλο - Πατήσια.
Ακόλουθες φωτογραφίες από Αλέξανδρο Μπαγιώκο - Μαρούσι.
και βίντεο από τον Αλέξανδρο Μπαγιώκο:
Ακόλουθες φωτογραφίες από Νικήτα Μπρούσκο - Κυψέλη.
Ακόλουθες φωτογραφίες από τον Γιάννη Μάνεση - Μοσχάτο.
και βίντεο από τον Γιάννη Μάνεση:
Ακόλουθες φωτογραφίες από τον Χρήστο Παπασούλη - Χαϊδάρι.
Ακόλουθο βίντεο από την κάμερα του Ταύρου του Meteoclub και τον Στέλιο Φουρτουλάκη / Meteoclub.
όπως και φωτογραφίες από την ίδια περιοχή από τον Στέλιο Φουρτουλάκη / Meteoclub.
Ακόλουθες φωτογραφίες από Ανδριάνα Μπαλτουμά - Αθήνα.
και βίντεο από την Ανδριάνα Μπαλτουμά:
Και ένα βίντεο από τον Γιάννη Δραβίλα - WeatherAthens - Χαλάνδρι:
Και ένα βίντεο από Μάνδρα - Δ. Αττική
Σε αυτόν εδώ τον σύνδεσμο μπορείτε να δείτε υπέροχες φωτογραφίες από τη χιονισμένη Φ. Νέγρη στην Κυψέλη αλλά και τον Λυκαβηττό, από τον Νικόλαο Λιαναντωνάκη. 4 από αυτές ακολουθούν...
Ακόλουθες φωτογραφίες από τον Θωμά Μπεντούλη - Οινόφυτα η πρώτη και Νίκαια η δεύτερη
Ακόλουθες φωτογραφίες από Σωτήρη Παπαηλιόπουλο - Άνω Λιόσια
Ακόλουθες φωτογραφίες από τον Στράτο Αυγερινό - (Περισσότερα από τον Στράτο εδώ) - Θρακομακεδόνες.
Ακόλουθες φωτογραφίες από Θάνο Μανώλη, τον οποίο και ευχαριστώ που τις μοιράζεται μαζί μας! - Αθήνα.
Ακόλουθη φωτογραφία από τα χιονισμένα Κρητικά βουνά και τον Αντώνη Μπέρτσια - Ηράκλειο Κρήτης.
Ακόλουθη φωτογραφία από τον Δημήτρη Κατσιγαράκη - Θέρισο, Χανιά Κρήτης
Ακόλουθη φωτογραφία από την Αγγελική Αγγελίδου - Αργυρούπολη.
Ακόλουθες φωτογραφίες από Κώστα Βίτσιο - Μαρούσι.
Ακόλουθες φωτογραφίες από τον Αχιλλέα Κατσαρό - Ν. Χαλκηδόνα.
Ακόλουθη φωτογραφία από τον Μιχαήλ Καρδαμάκη - Αθήνα / Ζωγράφου.
και βίντεο από τον Μιχαήλ Καρδαμάκη:
Πάγος σε συντριβάνι στο Μαρούσι, από Γιώργο Γκρέτσικο, στην ακόλουθη φωτογραφία.
Υπέροχες οι ακόλουθες φωτογραφίες από τον Διόνυσο Αττικής και τον Ιωάννη Δημητρό τον οποίο και ευχαριστώ πολύ που τις μοιράστηκε μαζί μας!
Ακόλουθη φωτογραφία από το όρος Καρβούνης στη Σάμο, με πηγνυόμενη ομίχλη από τον Μανώλη Θράβαλο - Meteographer. Δείτε όλες τις υπέροχες φωτογραφίες από αυτό το φαινόμενο σε αυτόν τον σύνδεσμο!
Φωτογραφικό υλικό από το Reuters, σε αυτόν τον σύνδεσμο!
Επίσης, timelapse από το Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών
Η φωτογραφία της χιονισμένης Ακρόπολης που έκανε τον γύρο του διαδικτύου, τα ξημερώματα 16/2, από τον Σταύρο Πετρόπουλο - Alaska Films.
Οι πρώτες χιονοστρώσεις, στα βόρεια προάστια, στην κάμερα της ζούγκλας, 15/2 ξημερώματα.
Εικόνες από την κάμερα του EAA στην Πεντέλη στις 15,16 και 17/2.
και επιμένουν ακόμη, στις 19/2, παρά τις υψηλές θερμοκρασίες πλέον και την ηλιοφάνεια. Και θα μείνουν για αρκετές μέρες ακόμη στα βουνά.
Ο χιονισμένος Υμηττός, μεσημέρι 17/2 από την κάμερα της Νίκαιας (Meteoclub).
-----------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------
*Περί ιστορικού. Ο χαρακτηρισμός ενός χιονιά ως «ιστορικού» είναι ένα καθαρά υποκειμενικό θέμα. Ας πούμε πως, όταν πολλά, σχετικά έμπειρα, μέλη της μετεω-κοινότητας συμφωνούν ότι ένας χιονιάς είναι ιστορικός, να καταγράφεται ως τέτοιος. Από την άλλη, ένα πιο αντικειμενικό κριτήριο, τουλάχιστον για το λεκανοπέδιο, θα ήταν η χιονόστρωση (έστω από 20 εκ. και πάνω, σε πεδινές κεντρικές περιοχές, όπως το Σύνταγμα), αν και πάλι θα υπήρχαν ενστάσεις (π.χ. και αν δεν στρωθεί η παραλιακή ζώνη; ή αν το μισό κέντρο έχει 20+ πόντους και το ιστορικό κέντρο έχει κάτω από 10; Όπως και να'χει κάθε περίπτωση εξετάζεται ξεχωριστά).
**Περί μέτρησης χιονόστρωσης. Επειδή έχουν γραφτεί και ειπωθεί πολλά για το "πως μετράμε το ύψος του χιονιού που έχει κατακρημνιστεί", η ιδανική περίπτωση θα ήταν να μετρηθεί σε ένα αρκούντως μεγάλο τραπέζι (τεχνικά ονομάζεται χιονοτράπεζα και οι διαστάσεις μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τα χαρακτηριστικά ύψη χιονόστρωσης της εκάστοτε περιοχής), σε ανοιχτό ανεμπόδιστο χώρο, από υλικό στο οποίο η νιφάδα "επιβιώνει" όσο γίνεται περισσότερο. Π.χ. η μέτρηση στον δρόμο, στο πεζοδρόμιο ή στο μάρμαρο δεν ενδείκνυται, καθώς έχει χαθεί αρκετή ποσότητα πριν αρχίσουν να στρώνονται αυτά τα υλικά. Σε πιο "ευαίσθητες" επιφάνειες, η μέτρηση είναι πιο αντιπροσωπευτική της ποσότητας που έχει πέσει. Αυτό βέβαια χωρίς να λάβουμε υπόψη μας τα βροχόμετρα (πολύ χοντρικά 1 mm υετού ~ 1 cm χιονιού αν και αυτό επίσης διαφοροποιείται σημαντικά για περιπτώσεις "υγρού χιονιού" ή "ξηρής πούδρας"). Όπως και να'χει, όποιος επιχειρεί να μετρήσει εκατοστά χιονόστρωσης, καλό είναι να αναφέρει το υλικό πάνω στο οποίο τα μετρά, και πάντα υπό την προϋπόθεση ότι αυτό το υλικό βρίσκεται σε ανοιχτό χώρο. Φωτογραφίες που συνοδεύουν την αναφορά, την κάνουν ακόμη πιο αξιόπιστη. Και πάλι, ωστόσο, δεν είναι εύκολο να κάνει κάποιος ακριβή καταμέτρηση εκατοστών από φωτογραφία, παρά μόνο προσεγγιστική. Υπάρχουν όμως και πάλι κάποιοι τρόποι για να γίνει σωστά αυτή (π.χ. σύγκριση μεγεθών αντικειμένων εντός της φωτογραφίας και σχετικά κοντά μεταξύ τους).Και κάτι περί κλιματικής αλλαγής. Φυσικά, θα υπάρξουν και πάλι ορισμένοι που θα αναφέρουν ότι επειδή χιονίζει, δεν υφίσταται κλιματική αλλαγή. Δυστυχώς όμως, σε βάθος χρόνου, υπάρχει σημαντική μείωση της συχνότητας των χιονοπτώσεων τόσο στην Αθήνα όσο και στη χώρα μας γενικότερα. Μάλιστα στα βουνά είναι ιδιαίτερα αισθητή αυτή η μείωση.
Με την ευκαιρία, παραθέτω και το γράφημα της θερμοκρασίας για την περιοχή της Κυψέλης. Παρατηρήστε το πρώτο 12ήμερο του μήνα με μέγιστες θερμοκρασίες σταθερά κοντά ή πάνω από 20 βαθμούς και φυσικά την απότομη πτώση στον χιονιά και την ανάκαμψη ως τις 19/2.
-----------------------------------------------------------------------------